Δρ. Γεωργιάδης, Εμμανουήλ
Αθλητικός Ψυχολόγος
Η συναναστροφή με τους γονείς είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προπονητικής διαδικασίας. Οι γονείς μέσα από τις επιδιώξεις και την ιδιοσυγκρασία τους διαμορφώνουν μία μοναδική σχέση με τον προπονητή κάθε αθλήματος.
Το παιδί είναι ο συνεχιστής της ζωής του γονέα, ή τουλάχιστον αυτό αντιλαμβάνεται η πλειονότητα των γονέων σχετικά με τις επιτεύξεις των παιδιών τους. Όσο πιο νωρίς αυτό γίνει κατανοητό από τον προπονητή ποδοσφαίρου, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι η επικοινωνία με τους γονείς της ομάδας του.
Ο ρόλος του προπονητή αλλάζει ανάλογα με την ηλικία των παιδιών που προπονεί. Όσο μικρότεροί είναι οι αθλητές, τόσο μεγαλύτερη επίδραση έχει στον τρόπο που αντιλαμβάνονται το αθλητικό κομμάτι του εαυτού τους. Το γεγονός αυτό από τη μία δημιουργεί ευθύνες στον προπονητή, έτσι ώστε να χρησιμοποιεί παιδαγωγικά ενδεδειγμένες συμπεριφορές και εκπαιδευτικές μεθόδους, ενώ από την άλλη θέτει ξεκάθαρα όρια ως προς την ανάμιξη του γονέα στην αθλητική εμπειρία του παιδιού. Με άλλα λόγια, η συμπεριφορά του προπονητή χρειάζεται να είναι τέτοια ώστε να εμπνέει την εμπιστοσύνη του γονέα ενώ εκείνος τον εμπιστεύεται για την αθλητική καθοδήγηση του παιδιού του. Παράλληλα, ο προπονητής θα πρέπει να έχει τις απαραίτητες γνώσεις που συνεχώς ανανεώνονται μέσα από σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, έτσι ώστε να μην αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης των προπονητικών οδηγιών που δίνει.
Οι προσδοκίες των γονέων σχετικά με το ρόλο και τη συμπεριφορά του προπονητή αλλάζουν καθώς εξελίσσεται η αγωνιστική ικανότητα των αθλητών. Ερευνητικά δεδομένα έχουν επιβεβαιώσει την αλλαγή αυτή καθώς οι θεωρούμενες από τους γονείς ως πιο σημαντικές ικανότητες του προπονητή των παιδιών τους, μετατρέπονται σταδιακά από μη ανταγωνιστικές σε αγωνιστικές αφού σχετίζονται όλο και περισσότερο με το αγωνιστικό αποτέλεσμα και όλο και λιγότερο με την αθλητική συμμετοχή και την ανάπτυξη του αθλητικού πνεύματος.
Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ του προπονητή και των γονέων είναι πολύ σημαντικό να δίνονται οι πληροφορίες σχετικά με την λειτουργία και τους κανόνες της ομάδας κατά την έναρξη της προπονητικής περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, ο προπονητής θα πρέπει να επικοινωνήσει προς κάθε γονέα πληροφορίες σχετικά με τη βασική οργάνωση της ομάδας (π.χ. πότε γίνεται η προπόνηση, κόστος συμμετοχής, αναγκαίος εξοπλισμός, κτλ.), την αγωνιστική φιλοσοφία της ομάδας (π.χ. τους στόχους της ομάδας, το είδος ηγεσίας που ακολουθείται στην προπόνηση, κτλ.), την αγωνιστική δομή της ομάδας (π.χ. πως καθορίζονται οι θέσεις στην 11αδα, από τι εξαρτάται η συμμετοχή ενός παίκτη στον αγώνα, πότε είναι δικαιολογημένα απών ένας αθλητής από την προπόνηση, κτλ.), τη διοικητική υποστήριξη της ομάδας (π.χ. αναγκαίες διοικητικές θέσεις στην ομάδα, απαιτήσεις ελεύθερου χρόνου για κάθε θέση, κτλ.), καθώς και την εθελοντική υποστήριξη της ομάδας (π.χ. αναγκαίες εθελοντικές θέσεις σε αγώνες, απαιτούμενος αριθμός, πιθανά προνόμια εθελοντών, κτλ.). Ένα αναλυτικό κείμενο δέσμευσης του κάθε μέλους προς τους αρχικούς στόχους και τους κανόνες συμπεριφοράς της ομάδας, αποτελεί ένα καλό τρόπο αποφυγής προβλημάτων στη σχέση μεταξύ προπονητή και γονέων.
Από την άλλη μεριά οι γονείς έχουν δικαιώματα που θα πρέπει να είναι σεβαστά από τους προπονητές καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεργασίας τους. Τα δικαιώματα των γονέων σχετίζονται με τη γνώση των ικανοτήτων και την αγωνιστική εμπειρία του προπονητή, την εγγύηση της ψυχικής και σωματικής υγείας των παιδιών τους σε κάθε αθλητική εμπειρία, τη δίκαιη αντιμετώπιση του παιδιού τους έναντι των άλλων παιδιών, τη γνώση των παιδαγωγικών κανόνων διδασκαλίας καθώς και τη χρήση επαγγελματικής δεοντολογίας σε κάθε έκφανση της ιδιότητας του προπονητή της ομάδας.
Φυσικά χρειάζεται πάντα να εξηγούνται και να υπενθυμίζονται σε κάθε γονέα οι σωστοί κώδικες συμπεριφοράς προς το παιδί-αθλητή. Ο γονέας χρειάζεται να καταλάβει ότι δεν πρέπει να παρεμβαίνει με προσωπικές αγωνιστικές οδηγίες ή με παραινέσεις προς την εντονότερη αγωνιστική δράση. Τα υλικά ανταλλάγματα για την αθλητική ενασχόληση ή την αγωνιστική προσπάθεια μπορούν να μειώσουν τη διάθεση για ενεργό συμμετοχή σε ποικίλες δραστηριότητες που πραγματοποιούνται λόγω της ευχαρίστησης που νοιώθει το παιδί συμμετέχοντας σ’ αυτές. Επιπλέον, τα παιδιά δεν χρειάζονται κριτική ή επιβεβαίωση του αγωνιστικού αποτελέσματος. Θέλουν απλά συναισθηματική συμπαράσταση και ενίσχυση της προσπάθειας τους μέσα από τον θαυμασμό αυτών που πετυχαίνουν. Χρειάζεται πολύ συχνά να θυμίζουμε ότι δεν απαιτείται νίκη για να διασκεδάσουν τα παιδιά. Και πως φυσικά μέσα από την αθλητική ενασχόληση, καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες από αυτές των γονιών τους.
Απόσπασμα από το Διεθνές σεμινάριο προπονητών ακαδημιών ποδοσφαίρου 2007
