Ο στόχος είναι μπροστά.
Βασική μορφή ανάπτυξης παιχνιδιού είναι οι σίγουρες πάσες από πίσω χρησιμοποιώντας το πλάτος του γηπέδου και κυκλοφορώντας η μπάλα σε όλους τους παίκτες. Επίσης η ανάπτυξη παιχνιδιού γίνεται και με εκμετάλλευση του βάθους του γηπέδου με περισσότερες κάθετες πάσες.
Ακόμα θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν πολλές ομάδες οι οποίες μόλις κερδίζουν την μπάλα στην περιοχή του κέντρου ή στον χώρο της άμυνας παίζουν μεγάλη μπαλιά προσπαθώντας να βρουν τις επιθετικές αιχμές τους.
• Όταν η ομάδα κλέβει την μπάλα σε μια μπροστινή ζώνη του γηπέδου συνήθως εκτελεί μια γρήγορη επιθετική ενέργεια προς την αντίπαλη εστία. Σε αυτό το σημείο η χρονοτριβή, η πάσα προς τα πίσω και η εξασφάλιση της κατοχής της μπάλας γίνεται από ομάδες που θέλουν να διατηρήσουν ένα αποτέλεσμα.
• Επίσης μπορούμε να αναφέρουμε ότι ανάλογα με το δυναμικό της κάθε ομάδας αλλά και ατομικά των παικτών που την απαρτίζουν είναι δυνατόν να έχουμε περισσότερες από μια επιλογές στον τρόπο κυκλοφορίας και ανάπτυξης της μπάλας καθώς επίσης και στον τομέα των επιθετικών ενεργειών. Θα πρέπει όμως να συνυπολογιστεί και το απαραίτητο ρίσκο της απώλειας της μπάλας το οποίο αναλαμβάνεται μέσω αυτών των ενεργειών.
Από το κέντρο στα πλάγια (1).
Σε αυτό το παράδειγμα ένας αμυντικός παίζει κάθετη πάσα στο βάθος ξεκινώντας έτσι την ανάπτυξη του παιχνιδιού ( εδώ ο κεντρικός αμυντικός δίνει πάσα στον κεντρικό αμυντικό χαφ ).
Πλεονέκτημα: Ο κεντρικός αμυντικός δίνοντας τη μπάλα με σίγουρη πάσα στον κεντρικό επιθετικό χαφ αποτρέπει το γεγονός του να χαθεί η μπάλα στον αμυντικό τομέα της ομάδας. Ο επιθετικός χαφ μπορεί να σιγουρέψει την κατοχή της μπάλας παίζοντας κάποιον από τους παίκτες του κέντρου που προσφέρονται για βοήθεια. Εδώ στη συγκεκριμένη περίπτωση ο επιθετικός μέσος που είναι ο αποδέκτης της μπάλας δίνει πάσα στον αμυντικό χαφ που βρίσκεται πίσω του κι αυτός παίζει μεγάλη διαγώνια μπαλιά στον πλάγιο επιθετικό παίχτη που κινείται αριστερά.
Από το κέντρο στα πλάγια (2).
Η ίδια διαδικασία περίπου όπως και πριν. Ο κεντρικός αμυντικός δίνει πάσα στον κεντρώο μεσοεπιθετικό. Αυτός παίζει κατευθείαν την μπάλα πίσω στον αμυντικό μέσο και αυτός με τη σειρά του δίνει την μπάλα στον δεξιό πλάγιο αμυντικό.
Διαγώνια μεγάλη μπαλιά.
Όπως φαίνεται και από το σχήμα οι παίκτες που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά της άμυνας κάνουν πάσες μεταξύ τους κάτι μέχρι να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις έτσι ώστε να βγει μια διαγώνια μεγάλη μπαλιά στην άλλη πλευρά.
Π.χ. ο κεντρικός αμυντικός δίνει στον δεξιό μπακ, αυτός στον αμυντικό χαφ ο οποίος δίνει στον κεντρικό αμυντικό για να κάνει την μεγάλη μπαλιά.
Μπαλιά στον κενό χώρο.
Ο δεξιός πλάγιος μπακ δίνει την μπάλα στον κεντρικό αμυντικό και ο αριστερός πλάγιος μπακ προωθείται μπροστά χρησιμοποιώντας την αριστερή πτέρυγα. Ο κεντρικός αμυντικός κάνει μεγάλη μπαλιά στον κενό χώρο και μπροστά στο διάδρομο που τρέχει ο αριστερός πλάγιος παίκτης, ενώ ο αριστερός χαφ κάνει κίνηση προς το κέντρο η προς τα πίσω για να τραβήξει τον αντίπαλο και να δημιουργήσει τον χώρο στον παίχτη που κινείται από τα πλάγια.
Συμβουλές τακτικής συμπεριφοράς κατά την κατοχή και το κλέψιμο της μπάλας (Ανάπτυξη).
Μετά το κλέψιμο της μπάλας οι επιλογές του παίκτη είναι να προχωρήσει σε προσωπική ενέργεια ή να δώσει πάσα σε κάποιον συμπαίκτη του σε ευνοϊκότερη θέση για την επιθετική ανάπτυξη ή εξασφάλιση και σιγουριά της κατοχής.
Παρόλα αυτά ο παίχτης θα πρέπει να έχει δει και να έχει εκτιμήσει την αμυντική διάταξη του αντιπάλου κι αν είναι δυνατόν να εκμεταλλευτεί την τυχόν έλλειψη οργάνωσής του. Οι παίκτες θα πρέπει να παίρνουν το ρίσκο των προσωπικών τους ενεργειών και να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες.
Παρατηρήσεις.
• Οι παίκτες θα πρέπει να κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερες επαφές με την μπάλα και οι πάσες να είναι χαμηλές και με ακρίβεια.
• Να γίνεται εκμετάλλευση όλων των χώρων κατά το βάθος και κατά το πλάτος του γηπέδου.
• Οι παίκτες με την κίνησή τους και το τρέξιμο να δημιουργούν τις προϋποθέσεις για πάσα.
• Η ομάδα να διατηρεί την διάταξή της. Με την εξέλιξη του παιχνιδιού οι μετακινήσεις των παικτών κατά το πλάτος και κατά το βάθος θα πρέπει να γίνονται ομοιόμορφα και να υπάρχει αλληλοκάλυψη, καθώς όλοι οι παίκτες συμμετέχουν στις λειτουργίες της.
• Το βάθος υπερισχύει του πλάτους. Ο στόχος είναι να φτάσουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται στο αντίπαλο τέρμα. Μια σωστή κάθετη πάσα είναι ένας γρήγορος τρόπος για να φτάσουμε στο αντίπαλο τέρμα. Μία τέτοια πάσα καθιστά το παιχνίδι πιο ταχύ ενώ μία πάσα παράλληλη κατά το πλάτος καθυστερεί το παιχνίδι.
• Η ομάδα να βγαίνει από πίσω σίγουρα. Παιχνίδι χωρίς ρίσκο από τους αμυντικούς και να γίνονται συνδυασμοί στις πτέρυγες.
• Παιχνίδι με ποικιλία και εναλλαγή του τέμπο. Το παιχνίδι με συνδυασμούς και ατομικές ενέργειες να εναλλάσσονται. Πασά στο βάθος αυξάνει το τέμπο του παιχνιδιού, ενώ πάσα κατά το πλάτος ή ατομική ενέργεια με την μπάλα μειώνει την ταχύτητα του παιχνιδιού.
• Εκμετάλλευση του αριθμητικού πλεονεκτήματος και των διάφορων καταστάσεων για ένα γρήγορο χτύπημα.
• Δημιουργικό παιχνίδι. Ο στόχος είναι να επιτευχθεί το γκολ. Όσο πιο κοντά στην αντίπαλη εστία βρίσκονται οι παίκτες να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και ρίσκο όπως δηλαδή ατομικές ενέργειες διείσδυσης, σουτ από μεγάλη απόσταση.
Άμεση αντεπίθεση από την άμυνα απαιτεί υψηλό ρίσκο.
Όταν μία ομάδα παίζει, έχοντας ως κύριο μέλημα την κατοχή της μπάλας
και προσπαθεί να βγει από την περιοχή της με σίγουρες πάσες, για να δημιουργήσει κάποια ευκαιρία στην αντίπαλη εστία αντιμετωπίζει κάποιες στοιχειώδεις δυσκολίες. Συμπαγείς αντίπαλες άμυνες είναι δύσκολο να διασπαστούν και το ρίσκο της απώλειας της μπάλας στην φάση της ανάπτυξη του παιχνιδιού είναι υψηλό.
• Οι επιθετικοί θα πρέπει να εκμεταλλεύονται την ευκαιρία που τους παρουσιάζεται, όταν κερδίζουν την μπάλα στην περιοχή άμυνας του αντιπάλου. Στο χώρο αυτό η αντίπαλη άμυνα είναι ανοργάνωτη και η κατάσταση αξιοποιείται παίζοντας γρήγορα και προσανατολισμένα συνδυασμούς οι οποίοι έχουν δουλευτεί στην προπόνηση.
• Σε πολλές ομάδες οι αμυντικοί παίχτες αναλαμβάνουν το ρίσκο του να συμμετέχουν στην ανάπτυξη του παιχνιδιού αλλά και στην οργάνωση μιας επίθεσης. Ιδιαίτερα οι πλάγιοι αμυντικοί καλύπτονται όταν προωθούνται από τους παίκτες του κέντρου.
Παρατηρήσεις από το EURO 2004. Οι Ολλανδοί αμυντικοί όταν η ομάδα τους είχε στην κατοχή της την μπάλα ανέβαιναν μέχρι το κέντρο και προσπαθούσαν με μεγάλες μπαλιές να τροφοδοτήσουν την επίθεση ( οι Ολλανδοί χρησιμοποιούσαν το σύστημα 4-3-3). Οι πλάγιοι μπακ δεν έβγαιναν πιο ψηλά από τους παίκτες του κέντρου. Σε αντίθεση με τους πλάγιους αμυντικούς των Πορτογάλων και των Ιταλών οι οποίοι προωθούνταν συχνά πολύ ψηλά φτάνοντας μέχρι την αντίπαλη γραμμή του άουτ συμμετέχοντας στην επιθετική ανάπτυξη της ομάδας τους.
Με μεγάλη μπαλιά.
Από την άμυνα η ομάδα προσπαθεί με μεγάλη μπαλιά να βρει τον επιθετικό ο οποίος είναι καλός στο ψηλό παιχνίδι ( στη συγκεκριμένη περίπτωση γίνεται μεγάλη μπαλιά από ελεύθερο του τερματοφύλακα ). Ο δεύτερος επιθετικός κινείται αντίθετα και όχι σε μεγάλη απόσταση από τον συμπαίκτη του στην επίθεση. Ο αποδέκτης της μπάλας μπορεί να παίξει κατευθείαν τον άλλο σέντερ φορ με κεφαλιά ή να δώσει πάσα σε κάποιον παίκτη του κέντρου κι αυτός με τη σειρά του να τροφοδοτήσει τον άλλον επιθετικό.
Μέσω του κέντρου.
Εδώ φαίνεται το πως ένας πλάγιος και ένας κεντρικός αμυντικός συμμετέχουν στην ανάπτυξη μιας επίθεσης μέσω του κέντρου. Ο αριστερός πλάγιος αμυντικός κάνει πάσα στον επιθετικό που κινείται στον χώρο της μεσαίας γραμμής και ο οποίος δίνει κατευθείαν την μπάλα πίσω στον κεντρικό αμυντικό. Αυτός τροφοδοτεί τον αμυντικό χαφ και κατά τη διάρκεια αυτής της εναλλαγής ο επιθετικός που έχει ήδη αλλάξει κατεύθυνση ( παρατηρήστε τα βέλη που υποδηλώνουν τις κινήσεις του) και κινείται προς την αντίπαλη εστία, δέχεται την πάσα από τον αμυντικό χαφ. Αυτή η κίνηση χρησιμοποιείται πολύ από τους Ισπανούς έχοντας ως επιθετική αιχμή τον Ραούλ.
Μεγάλη μπαλιά από άμυνα που βρίσκεται πολύ κοντά στην εστία.
Με το που πραγματοποιείται το κλέψιμο της μπάλας στον αμυντικό τομέα τους πολλές ομάδες παίζουν μεγάλη μπαλιά προς τις επιθετικές αιχμές οι οποίες έχουν κατεβεί κοντά στην περιοχή του κέντρου και προσπαθούν να αντεπιτεθούν απέναντι σε μια ανοργάνωτη άμυνα του αντιπάλου.
Προώθηση του πλάγιου αμυντικού.
Το πως ο πλάγιος αμυντικός θα συμμετάσχει στην ανάπτυξη της επίθεσης εξαρτάται από την τοποθέτηση και τη διάταξη των συμπαικτών του. Παρακάτω παρατίθενται δύο παραδείγματα.
Στο σύστημα στο οποίο χρησιμοποιούνται δύο παίκτες σε κάθε πτέρυγα(παρατηρήστε τους παίχτες με τις άσπρες φανέλες) θα πρέπει ο επιθετικός πλάγιος παίκτης να δημιουργήσει χώρο για να προωθηθεί ο πλάγιος αμυντικός.
Οι επιλογές του πλάγιου μπακ είναι πολλές και αναφορικά παραθέτουμε δύο από αυτές.
Ανάλογα με την κίνηση του εξτρέμ ο πλάγιος μπακ συνεχίζει να τρέχει πάνω στη γραμμή ή κλίνει προς τα μέσα για να δώσει την μπάλα σε αυτόν.
Σε κάποιο άλλο σύστημα για παράδειγμα στο 4-3-2-1 ο χώρος μπροστά από τον πλάγιο αμυντικό είναι ελεύθερος ( παρατηρήστε την κίτρινη περιοχή).
Τακτική στην ανάπτυξη του παιχνιδιού μέσω του κέντρου.
Η ανάπτυξη από το κέντρο κατά το βάθος με κάθετες μπαλιές δεν αποτελεί και την ιδανικότερη λύση όταν ο αντίπαλος με το πρέσινγκ που ασκεί δεν επιτρέπει στους παίχτες μας να προωθηθούν με ταχύτητα στον χώρο του.
Η μπάλα πρέπει να μεταφέρεται με βοήθειες και με προσχεδιασμένες κινήσεις των παικτών που έχουν δουλευτεί στην προπόνηση.
Ο σκοπός είναι ανάλογα με το σημείο που βρίσκεται η μπάλα, οι παίκτες της δική μας ομάδας να «βάζουν στην πλάτη τους» τους αντιπάλους της ζώνης στην οποία βρίσκονται και έπειτα να προχωρούν στην επόμενη.
Με την ανάπτυξη και τη μεταφορά του παιχνιδιού από τον τομέα της άμυνας στον τομέα του κέντρου παρουσιάζονται διάφορες δυνατότητες για το «άνοιγμα» του παιχνιδιού (όπως δείξαμε στα προηγούμενα παραδείγματα).
Στο κέντρο όπου οι χώροι στενεύουν ( από το πρέσινγκ του αντιπάλου ) οι παίκτες πρέπει να είναι πιο γρήγοροι, ακριβείς, και δημιουργικοί.
Τέλος οι παίκτες θα πρέπει να χρησιμοποιούν τακτικές ανάπτυξης (όπως για παράδειγμα αλλαγή θέσεων μεταξύ των παικτών) οι οποίες δουλεύονται στην προπόνηση αλλά και να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες και να ξεδιπλώνουν τις προσωπικές τους ικανότητες.
Τακτική στην ανάπτυξη του παιχνιδιού από τα πλάγια.
Η τακτική της επιθετικής ανάπτυξης από τα πλάγια χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι δύο η περισσότεροι παίκτες (με ατομικές ενέργειες ή προσχεδιασμένες τακτικές ανάπτυξης) προσπαθούν από τις πτέρυγες να εισχωρήσουν όσο το δυνατόν πιο βαθιά στην αμυντική ζώνη του αντιπάλου.
Βέβαια η διείσδυση αυτών των πλάγιων παιχτών χρησιμοποιώντας τις πτέρυγες, εξαρτάται και από τις κινήσεις που θα κάνουν οι συμπαίκτες τους έτσι ώστε να τους δώσουν τον απαιτούμενο χώρο για να προωθηθούν πιο ψηλά.
Επίσης το παιχνίδι από τα πλάγια και, αναλόγως βέβαια της κάθε κατάστασης, εξαρτάται από την ποιότητα στις ατομικές ικανότητες των παικτών, στις ομαδικές και στην τακτική την οποία ακολουθεί το σύνολο.
Ακόμα θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι το στιλ ανάπτυξης από τα πλάγια της κάθε ομάδας εξαρτάται από τον τύπο των παικτών που διαθέτει.
Ομάδες οι οποίες διαθέτουν παίκτες με πολύ καλή τεχνική κατάρτιση
είναι φανερό ότι θα προσπαθήσουν να προωθηθούν από τις πτέρυγες με συνδυαστικό παιχνίδι κάνοντας κοντινές πάσες ή εκμεταλλευόμενοι τις ατομικές αρετές των παιχτών τους.
Η ομάδα εκείνη που διαθέτει πιο αθλητικούς ποδοσφαιριστές προσπαθεί συνήθως να εκμεταλλευτεί την ταχύτητά τους με αλλαγές παιχνιδιού και μεγάλες μπαλιές με απώτερο σκοπό να αξιοποιήσουν το στοιχείο της αντεπίθεσης.
