Μετά το παιχνίδι είναι πριν από το επόμενο.

Ο σχεδιασμός και η επιτήρηση μιας προπόνησης δεν είναι παρά ένα κομμάτι της δουλειάς του προπονητή.

Πώς όμως πρέπει να συμπεριφερθούμε αμέσως μετά από ένα παιχνίδι;

Πότε και πως πρέπει να κάνουμε μια συζήτηση με τον άλφα η βήτα παίκτη;

Πότε θα γνωστοποιήσουμε την ενδεκάδα, το σύστημα και την τακτική για το επόμενο παιχνίδι;

Πώς θα εμψυχώσουμε την ομάδα και θα της δώσουμε το απαραίτητο κίνητρο λίγο πριν από το εναρκτήριο σφύριγμα;

Πώς θα πούμε αυτό το κάτι που θα στείλει την ομάδα έτοιμη, δυνατή  και με αυτοπεποίθηση στο γήπεδο;

Οι 4 κύριες συζητήσεις κατά την διάρκεια μιας εβδομάδας:

Μετά το τέλος του αγώνα, είτε κατευθείαν στο γήπεδο η μέσα στα αποδυτήρια θα μιλήσουμε πάρα πολύ λίγο (3 με 5 λεπτά) λεπτά γύρω από το παιχνίδι. Εδω πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η πρώτη εντύπωση από το παιχνίδι είναι συνήθως λάθος, και θα ήταν λάθος να μην πούμε μερικές κουβέντες άμεσα. Πρέπει να ξέρουμε ότι εδώ θέτουμε τις βάσεις για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία το επόμενο παιχνίδι. Πριν από το παιχνίδι προβλέψτε μερικούς παραμέτρους και ετοιμάστε έναν μικρό μονόλογο και για τις 3 περιπτώσεις έκβασης του παιχνιδιού (ήττα, ισοπαλία και νίκη).

Πριν από την πρώτη προπόνηση καλό είναι να κάνουμε για δεκαπέντε με είκοσι λεπτά μια μικρή ανάλυση του παιχνιδιού. Δείξτε στους παίκτες τι και πώς έγινε ( αν υπάρχει η δυνατότητα της βίντεο προβολής) εξηγήστε πώς θα έπρεπε να είχαν αντιδράσει (είτε μεμονωμένα είτε ομαδικά). Όταν εξηγείτε το πώς θα έπρεπε να είχαν αντιδράσει, κάντε το με έναν θετικό τρόπο ώστε να τονώσετε το ηθικό του παίκτη .

Στην τελευταία προπόνηση θα εξηγήσουμε την στρατηγική μας για το επόμενο παιχνίδι μέσα στ’ αποδυτήρια και η συζήτηση δεν θα διαρκέσει πάνω από δεκαπέντε με είκοσι λεπτά

Ακριβώς πριν από τον αγώνα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε το κίνητρο σε ολόκληρη την ομάδα και στον κάθε παίκτη ξεχωριστά μέσα στα αποδυτήρια και μέσα στο γήπεδο και συνολικά η συζήτηση δεν θα πρέπει να διαρκέσει πάνω από πέντε-έξι λεπτά.

Ο στόχος των τεσσάρων κυριότερων συζητήσεων μεταξύ του τέλους ενός αγώνα και την αρχή του επόμενου:

Πρώτη

Η πρώτη επαφή με τους ποδοσφαιριστές ακριβώς μετά το σφύριγμα της λήξης

Μετά το παιχνίδι είναι πριν από το επόμενο.

Η πρώτη εντύπωση μετά το σφύριγμα λήξης είναι συνήθως .... λάθος. Πάντα να θυμόσαστε ότι είσαστε ομάδα, και στις χαρές και στις λύπες. Δώστε λοιπόν το σύνθημα στην ομάδα "εγώ είμαι εδώ για σας".

Κατ αρχήν πρέπει να αποκτήσουμε επαφή με τους ποδοσφαιριστές με κάποιον τρόπο, είτε με χειροκρότημα ή με ένα hi 5, ή με μια προσωπική χειρονομία.

Θα πρέπει αποφύγουμε τις αυθόρμητες ομιλίες και εκδηλώσεις χαράς ή λύπης κλπ. Τα λόγια μας πρέπει να είναι μετρημένα και με προσοχή, να γνωρίζουμε ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα ότι πούμε να το διαβάσουμε την επόμενη μέρα στις εφημερίδες. Ο αυθορμητισμός  που διακρίνει πολλούς πολλούς από εμάς, μας κινεί πολλές φορές σε λάθος δηλώσεις και εκδηλώσεις μετά από ένα παιχνίδι. Ο υπερβολικός ενθουσιασμός μετά από μια καλή απόδοση, ή η αρνητική κριτική που ακούμε κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού,  συντελλούν σ’αυτό. Γι αυτό αμέσως μετά την πρώτη επαφή απομονωθείτε είτε στα γραφεία σας είτε κάντε μια βόλτα στο γήπεδο. Και σκεφτείτε ήρεμα τι και πώς θα το πείτε, είτε στους παίκτες είτε στη διοίκηση είπε στους δημοσιογράφους. Και αν χρειάζεται να μοιραστείτε τις σκέψεις σας, απευθυνθείτε είτε στον βοηθό σας είτε σε κάποιο άτομο απόλυτης εμπιστοσύνης.

Τι, πού και πώς θα τα πείτε

Μετά τη μικρή απομόνωση που κάνατε, πηγαίνετε στην ομάδα έχοντας φροντίσει εκ των προτέρων η ομάδα να είναι συγκεντρωμένη και να μην έχει διαλυθεί ο ένας για μπάνιο και άλλος να πάει να βρει τη φιλενάδα του. Έχοντας σκεφτεί τις διάφορες παραμέτρους πριν, για το τι θα πείτε στην ομάδα, αποφασίστε και το πού, εάν θέλετε να περάσετε και ένα μήνυμα προς τους φιλάθλους και προς εξωτερικούς παράγοντες μπορείτε, για να δείξετε την ενότητα σας, να κάνετε μια μικρή συγκέντρωση στην άκρη του γηπέδου. Αλλά πάντα να θυμόσαστε ότι ο βασικός στόχος είναι η καλή ψυχολογία της ομάδας σας και όχι οι εξωτερικοί παράγοντες. Γι αυτό επιλέξτε σοφά για το τι θα πείτε στην ομάδα. Σίγουρα μετά από μια νίκη όλα είναι εύκολα. Μετά από μια άσχημη εμφάνιση και ένα αρνητικό αποτέλεσμα όμως; Εκεί η ομάδα πρέπει να νιώσει ότι είστε εσείς η ηγετική μορφή.

Μια μικρή ανάλυση του παιχνιδιού πρέπει να έχει θετικό στόχο, να διατηρήσουμε τα κίνητρα με θετικές δηλώσεις όπως: «είμαστε καλύτεροι από αυτά που δείξαμε σήμερα». Η όλη συγκέντρωση όμως δεν πρέπει να έχει διάρκεια πάνω από τρία τέσσερα λεπτά. Και με τους πολύ απογοητευμένος ποδοσφαιριστές καλό είναι να έχουμε μια μικρή προσωπική συζήτηση μετά το μπάνιο (να θυμόμαστε ότι είναι προσωπική για να μην έρθουν σε δύσκολη θέση).

Δεύτερη

Πριν από την πρώτη προπόνηση

Άσχετα με το αν κάνετε προπόνηση την επόμενη ή τη μεθεπόμενη μέρα του αγώνα, θα πρέπει οπωσδήποτε πριν την ξεκινήσετε, να κάνετε μια μικρή ανάλυση του παιχνιδιού της περασμένης Κυριακής. Ασχέτως εάν θέλετε στην επερχόμενη προπόνηση να διορθώσετε λάθη του προηγούμενου αγώνα, ή αν θέλετε να συγκεντρωθείτε στον αγώνα που ακολουθεί, πρέπει πρώτα να τελειώσουμε με το ματς που δώσαμε. (Εάν μάλιστα είμαστε εν μέσω μιας κρίσης μετά από μια σειρά με άσχημα αποτελέσματα, ίσως θα ήταν προτιμότερο να ξεχάσουμε εντελώς την προπονητική ενότητα και να συγκεντρωθούμε στον ψυχολογικό τομέα)

Κατά κανόνα όμως οι παίκτες ζητάνε τώρα να μάθουνε με περισσότερες λεπτομέρειες τι κάνανε καλά και τι όχι. Και εσείς όμως σαν προπονητής, εάν μάλιστα είχατε την δυνατότητα να δείτε τον αγώνα σε βίντεο, έχετε πλέον περισσότερα στοιχεία που μπορείτε να αναλύσετε. Αν δεν είχατε τη δυνατότητα να δείτε το βίντεο, ανταλλάξτε απόψεις με τον βοηθό σας, τον προπονητή τερματοφυλάκων ή το γυμναστή σας, που σίγουρα έχουν να σας πούνε μια διαφορετική άποψη. Η συγκεκριμένη συζήτηση είναι πάρα πολύ σημαντική και για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να κάνετε δουλειά του ποδαριού, πρέπει να είσαστε το ίδιο προετοιμασμένος όπως και για την ίδια την προπόνηση. Εννοείται ότι δεν θα είναι ένας δικός σας μονόλογος. Μπορεί να είστε εσείς το άτομο που θα κατονομάσει και θα υποδείξει τα διάφορα λάθη, αλλά και ο ποδοσφαιριστής έχει δικαίωμα λόγου . Πρέπει να είστε  σε θέση να κάνετε τον ίδιο τον ποδοσφαιριστή να προτείνει λύσεις.  Ο ποδοσφαιριστής θα έχει πολύ μεγαλύτερο κίνητρο στην εφαρμογή της λύσης εάν την έχει προτείνει ο ίδιος. Ο τόπος γι’ αυτή τη ζήτηση είναι φυσικά τα αποδυτήρια όπου οι ποδοσφαιριστές θα είναι έτοιμοι, ντυμένοι με τις φόρμες τους, ώστε μόλις τελειώσει η κουβέντα να βγουμε αμέσως μετά έξω για προπόνηση. Το καλοκαίρι με τη ζέστη μπορείτε να κάνετε την κουβέντα αυτή, και μέσα στο γήπεδο. Σε καμία περίπτωση όμως αυτή η μικρή ανάλυση αυτή η μικρή κουβέντα δεν πρέπει να διαρκέσει πάνω από δεκαπέντε έως είκοσι λεπτά.

Θα σας πρότεινα τις ακόλουθες μεθόδους. Να είσαστε καλά διαβασμένοι και να έχετε κρατήσει σημειώσεις, για το τι κάνατε καλά μέσα στο παιχνίδι και τι μπορείτε να κάνετε καλύτερα. Εάν χρησιμοποιήσετε ανάλυση μέσω βίντεο τα βιντεάκια να είναι μικρά  και καλά επιλεγμένα. Να έχετε ήδη ετοιμάσει ορισμένες ασκήσεις τις οποίες θα κάνετε μετά έξω στο γήπεδο. Και στο τέλος της κουβέντας μια μικρή αναφορά για τον επερχόμενο αντίπαλο, με την απαραίτητη επισήμανση ότι:  "Αυτούς θα τους κερδίσουμε" !

Τρίτη

Μετά την τελευταία προπόνηση ακολουθεί μια πολύ σημαντική κουβέντα η οποία διαρκεί ελάχιστα σε χρόνο. Εκεί θα ανακοινώσουμε την δεκαοχτάδα, ίσως και την εντεκάδα, όπως και το σημείο συνάντησης και την ώρα για το επερχόμενο παιχνίδι. Ίσως θα μπορούσε να πει κανείς και δύο λόγια για το πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι αυτό. Προετοιμάστε την ομάδα σας έγκαιρα για το παιχνίδι, μην ξεχνάτε ότι είναι η τελευταία συνάντηση πριν από το παιχνίδι. Δώστε στην ομάδα μια εικόνα των προπονήσεων που κάνατε την περασμένη εβδομάδα οι οποίες είναι σε συνάρτηση με το επερχόμενο παιχνίδι.

Προσωπικά πιστεύω ότι είναι και η σωστή χρονική στιγμή να ανακοινώσετε την ενδεκάδα. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσετε να δώσετε και ορισμένες τακτικές συμβουλές. Σίγουρα υπάρχουν άλλα παιχνίδια στα οποία δεν γνωρίζετε εκ των προτέρων ποιούς παίκτες θα έχετε έτοιμους την ώρα του αγώνα (τραυματίες και κακές συμπεριφορές στην τελευταία προπόνηση). Αλλά σίγουρα έχουμε μια εικόνα του αντιπάλου και την τακτική που θα ακολουθήσει η ομάδα μας.

Ο λόγος που πιστεύω ότι είναι η σωστή χρονική στιγμή είναι ότι ειναι μια ημέρα όπου οι ποδοσφαιριστές δεν έχουν ακόμα τον πυρετό του παιχνιδιού. Μπορώ να μιλήσω στούς ποδοσφαιριστές χωρίς το χρονικό αγχος ( ότι πρέπει να βγούμε για προθέρμανση κλπ ). Ο παίκτης είναι πιο ήρεμος και μπορεί να εκφράσει τις αντιρρήσεις του πιο εύκολα. Και έτσι έχω χρόνο να τον μεταπείσω ή και γιατί όχι να με μεταπείσει και να συμφωνήσουμε για το πως θα αντιμετωπίσουμε τις διάφορες καταστάσεις. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις βέβαια, είναι καλύτερο να ανακοινώσουμε την ενδεκάδα μόλις μιάμιση με δύο ώρες πριν από το επερχόμενο παιχνίδι. Έτσι οποιοσδήποτε ποδοσφαιριστής δεν θα νιώθει ότι έχει πάρει τη φανέλα στο σπίτι. Θα πρέπει να προετοιμαστεί ανάλογα σαν να πρόκειται να ξεκινήσει τον αγώνα. Κι ακόμα, ο ποδοσφαιριστής ο οποίος θα κάτσει στον πάγκο δεν θα νιώθει την απογοήτευση δύο μέρες πριν. Σε αυτη τη συζήτηση ειναι και η ώρα για να πάρετε σκληρές αποφάσεις. Για λόγους τακτικής ίσως πρέπει να κάνω ορισμένες αλλαγές μέσα στην ενδεκάδα σε σχέση με το προηγούμενο παιχνίδι. Ορισμένοι παίκτες θα μείνουν εκτός δεκαοχτάδας. Εδώ είναι η ώρα που πρέπει να βγάλετε τον ψυχολόγο από μέσα σας για το πως θα αντιμετωπίσετε τον κάθε δυσαρεστημένο ποδοσφαιριστή  και να φερθείτε έντιμα.  Ο παίκτης ο οποίος έμεινε εκτός περιμένει από εσάς μία ειλικρινή εξήγηση, περιμένει όμως επίσης από εσάς να του δείξετε τον δρόμο για το πώς θα μπει ξανά μέσα στην ομάδα. Αυτές οι συζητήσεις όμως δεν γίνονται πριν από το ματς ή στην άκρη του γήπεδου. Ούτως η άλλως, την απόφασή σας την έχετε πάρει και οι μακροσκελείς διάλογοι δεν έχουν κανένα νόημα την δεδομένη στιγμή. Και μιάμιση ώρα πριν από το παιχνίδι, σίγουρα ο ποδοσφαιριστής δεν θα καταλάβει γιατί δεν παίζει ή γιατί δεν είναι μέσα στη δεκαοχτάδα . Άκομα σε αυτή την τελευταία συζήτηση με τους παίκτες μπορείτε να δώσετε τις ημέρες των προπονήσεων κι ορισμένα φιλικά που μπορεί να ερχονται.

Είτε κάνετε μια μεμονωμένη κουβέντα με έναν ποδοσφαιριστή είτε στα αποδυτίρια  με όλη την ομάδα, είτε μιλήσατε πριν από την έναρξη του παιχνιδιού ή κατά τη διάρκεια της εβδομάδας είτε μετά το τελευταίο σφύριγμα του διαιτητή, αυτό που πρέπει να κατανοήσετε απόλυτα είναι ότι πρέπει να είστε αποδεκτός στην ομάδα, όπως φυσικά και ο κάθε παίκτης από εσάς. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει ένας διάλογος απ’ όπου και οι δύο μπορούν να αποκομίσουν οφέλη από τον διάλογο. Εάν είναι διαφορετικά και οι δύο συνομιλητές βρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο, τότε η συζήτηση δεν θα είναι ειλικρινής, και σαν προπονητής θα βρεθείτε προ εκπλήξεων την ώρα του αγώνα. Γι αυτό, αν γνωρίζετε ή νιώθετε, ότι ο συγκεκριμένος ποδοσφαιριστής νιώθει απογοητευμένος ή δυσαρεστημένος από πράξεις ή ενέργειες δικές σας, θα πρέπει με τον άλφα η βήτα τρόπο να τον κάνετε να είναι ειλικρινής απέναντί σας.

Τέταρτη

πριν από το παιχνίδι - το κίνητρο

Μόλις επιθεωρήσουμε το γήπεδο θα κατευθυνθούμε στα αποδυτήρια για την τελευταία κουβέντα πριν από το παιχίδι. Εκεί, στον πίνακα θα δώσουμε τις τελευταίες κατευθυντήριες εντολές. Για δύο τρία λεπτά θα αναλύσουμε το πλάνο που θα χρησιμοποιήσουμε σήμερα και θα επίσημανουμε τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του αντιπάλου.  Αμέσως μετά, θα δώσουμε τον χρόνο στους ποδοσφαιριστές να προετοιμαστούνε με τον φυσιοθεραπευτή και να αλλάξουνε ρούχα.

Σαράντα με πενήντα λεπτά πριν από το εναρκτήριο λάκτισμα, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τα ανάλογα κίνητρα στον κάθε παίκτη ξεχωριστά και στην ομάδα συνολικά .Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε που έχουν στέφει στο παρελθόν με επιτυχία. Ακόμα, κάθε ποδοσφαιριστής μπορεί να έχει τον δικό του τρόπο. Άλλος μπορεί να κλείσει τα μάτια του και να σκεφτεί δύο τρείς καλές φάσεις, ενώ ένας τερματοφύλακας κάποιες καλές αποκρούσεις που έχει κάνει, ή ένα σέντερ φορ δύο τρία όμορφα γκολ που έχει σημειώσει στο παρελθόν. Αλλά και εσεις μπορείτε να συμβάλλετε με δύο τρείς εύστοχες φράσεις όπως «φανταστείτε τι θα γίνει μετά το τέλος του παιχνιδιού οταν κερδίσουμε το παιχνίδι!»

Αρκετοί προπονητές χρησιμοποιούν και τη μέθοδο του βίντεο δειχνοντας φάσεις από παιχνίδια με διάφορα όμορφα γκολ ή επιτυχίες της ομάδας. Η χρήση της μουσικής στο εξωτερικό είναι αρκετά διαδεδομένη αλλά εδώ στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε αρκετές δυσκολίες με τα διάφορα είδη της μουσικής. Θέλει λοιπόν αρκετή σκέψη προτού προχωρήσετε σε αυτήν τη μέθοδο .

Εάν θέλετε να πιάσετε την ομάδα από το φιλότιμο μπορείτε να χρησιμοποιείτε φράσεις όπως

• "Έχουν έρθει τοσα άτομα σήμερα ειδικα για να σας δουνε"
• "Σήμερα είναι ημέρα που θα δείξουμε τι αξίζουμε"
• "Ξέρουμε ότι είμαστε καλύτεροι  και θα το δειξουμε έξω στο γήπεδο"
• "Ο αντίπαλος είναι πιο ψηλά στη βαθμολογία αλλά εσείς ξέρετε ότι και η δική σας θέση κανονικά είναι εκεί ψηλά"

Τα τελευταία λεπτά πριν από το παιχνίδι και η εκκίνηση:

Κατά κανόνα ακριβώς πριν από το παιχνίδι οι παίκτες θα μαζευτούν στον συνηθισμένο κύκλο και ο αρχηγός (ή ο πιο εμπειρος παικτης) θα πει δύο κουβέντες για να ενισχύσει το κίνητρο  στον κάθε παίκτη.  Εμείς με το ξεκίνημα του παιχνιδιού θα δώσουμε από την άκρη του γηπέδου με εύστοχες φράσεις τα ανάλογα κίνητρα στούς παίκτες.

Είναι μια καθημερινή πρόκληση για μας τους προπονητές να διατηρούμε ψηλά το κίνητρο του κάθε ποδοσφαιριστή και κάθε βδομάδα να εφευρίσκουμε νέες φράσεις να πούμε στον ποδοσφαιριστή και να μην επαναλαμβανόμαστε. Αυτό όμως είναι θέμα ικανότητας στο πώς μπορούμε να αντιδράσουμε στις διάφορες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε,  και εδώ ισχύει το : γηράσκω αεί διδασκόμενος.