του Πέτρου Κένερ
Άμυνα ζώνης. Ένας επιθυμητός τρόπος άμυνας με πολλά πλεονεκτήματα, εάν εφαρμοστεί σωστά, αλλά και με μειονεκτήματα εάν η ζώνη παρουσιάσει κενά, έστω και από έναν παίκτη.
Η προπόνηση της άμυνας ζώνης απαιτεί προγραμματισμό, χρόνο, ρίσκο, επιμονή, και αν πάμε να τη διδάξουμε σε λάθος χρόνο –σε επίσημο ματς με μικρή προπονητική εφαρμογή– ίσως το πληρώσουμε με απώλεια βαθμών. Φυσικά, η νίκη στις μικρές ηλικίες δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά καλό θα ήταν οι πρώτες εφαρμογές να γίνουν με μικρότερης δυναμικότητας αντιπάλους, γιατί ένας δυνατός αντίπαλος θα εκμεταλλευτεί άμεσα τα λάθη και αυτό θα λειτουργήσει αρνητικά στους παίκτες μας, όσον αφορά την πίστη τους στην άμυνα ζώνης. Εδώ σας παρουσιάζω μια πρώτη ιδέα για το πώς μπορείτε να τη διδάξετε στους ποδοσφαιριστές σας.
Από ποιά ηλικία και μετά;
Από τη στιγμή που έχει τακτική το πρόγραμμα της προπόνησης, μπορείτε –και κατά την γνώμη μου πρέπει– να εισάγετε και την κάλυψη χώρου.
Η σωστή εφαρμογή της ζώνης κάνει την επίθεση του αντιπάλου προβλέψιμη (πάσες προς την περιοχή του, επίθεση από τα πλάγια) και δίνει στην ομάδα την απαραίτητη ηρεμία με την καλή αλληλοκάλυψη, το σωστό μαρκάρισμα και το αποτελεσματικό πρέσινγκ.
Πλεονεκτήματα:
• Οικονομία στη φυσική κατάσταση κατά τη διάρκεια του αγώνα.
• Μπορεί να εφαρμοστεί το τεχνικό οφσάιντ.
• Πλειοψηφία στη ζώνη της άμυνας (30-40m πλάτος Χ 30m βάθος).
• 2 παίκτες μπορούν να μαρκάρουν 1 αντίπαλο (2:1).
Απαραίτητα στοιχεία:
• Συνεχής αυτοσυγκέντρωση κατά την διάρκεια του αγώνα.
• Θέληση μάθησης.
• Υποστήριξη του συμπαίκτη από τον παίκτη στήριγμα.
• Ο κάθε ένας έχει την ευθύνη της θέσης του και επιβλέπει την κατάσταση μπροστά και δίπλα του.
- Η σωστή ακουστική υποστήριξη (εντολές) παίζει πρωτεύοντα ρόλο.
- Προσοχή στην παρεξήγηση.
- Αγωνιστική πειθαρχία.
- Προσοχή στο 1:1.
- Σωστή τοποθέτηση σώματος.
- Υπομονή και σωστός χρόνος για τη μονομαχία.
- Αποφασιστικότητα στη μονομαχία (ή στην μπάλα, ή στον παίκτη).
- Στην περιοχή της μπάλας δεν καλύπτουμε χώρο, αλλά αντίπαλο.
Ατομικοί στόχοι:
1ος στόχος: πρώτος στην μπάλα.
Εάν δεν τα καταφέρουμε,
2ος στόχος: να σπρώξουμε τον αντίπαλο σε περιοχή που είναι ακίνδυνος για το τέρμα μας (άκρες).
3ος στόχος: με υπομονή να καταλάβουμε τη σωστή στιγμή για να κερδίσουμε την μπάλα.
4ος στόχος: να μην περάσει την μπαλιά στην πλάτη της άμυνας-ζώνης μας. Ο τερματοφύλακας μας παίζει τον ρόλο του λίμπερο.
Ομαδικοί στόχοι:
1ος στόχος: δημιουργία πλεονεκτήματος γύρω από την μπάλα (περισσότεροι παίκτες).
2ος στόχος: καλή συνεννόηση μεταξύ των αμυνομένων, όταν οι επιθετικοί αλλάζουν θέσεις (overlapping, κρυφός επιθετικός, ή στο 1-2).
3ος στόχος: δημιουργία τριγώνου.
Α. Ο παίκτης που καλύπτει, πρεσάρει, μονομαχεί με τον αντίπαλο-κάτοχο της μπάλας.
Β. Συμπαίκτες που καλύπτουν την πάσα του κατόχου της μπάλας, είτε προς τα εμπρός, είτε προς τα πλάγια.
4ος στόχος: καλή συνεργασία με το κέντρο, ώστε να αποφεύγουμε τη μετωπική επίθεση από κεντρικό σημείο.
Γενικός στόχος: θέλουμε την μπάλα – όχι να καταστρέψουμε την ανάπτυξη του παιχνιδιού του αντιπάλου.
Άμυνα ζώνης
Μέθοδοι εκμάθησης. Μια ολοκληρωμένη προπόνηση.
Γενικά χαρακτηριστικά.
Προθέρμανση
Η εστίαση γίνεται στη γενική τοποθέτηση και στους ρόλους των παικτών, με έμφαση σε δύο σημαντικές καταστάσεις. Λειτουργία άμυνας έναντι σε έναν επιθετικό σε πλάγια θέση και λειτουργία άμυνας απέναντι σε έναν επιθετικό σε κεντρική θέση.
Εικονικό παιχνίδι
Εδώ εστιάζουμε στην αμυντική αντίδραση του παίχτη, όταν αυτός προκαλείται από έναν αντίπαλο ο οποίος έχει την μπάλα, και τη θέση που πρέπει να έχει όταν ο κοντινότερος συμπαίκτης του απειλείται από έναν επιθετικό.
* Σημαντική η γρήγορη αντίδραση των σέντερ μπακ για να κλείσουν και να αντιμετωπίσουν τον επιτιθέμενο από το κέντρο, και,
* η επικοινωνία των δύο σέντερ μπακ μεταξύ τους, για το ποιος θα πάει εμπρός και ποιος θα καλύψει λίγο πιο πίσω.
Επίθεση από το κέντρο
Διάγραμμα 2
Όταν η επίθεση γίνεται από τον κεντρικό παίκτη, ένα από τα από τα σέντερ μπακ προχωρά λίγο μπροστά και σε συνεργασία με το άλλο σέντερ μπακ και τον πλησιέστερο εξωτερικό αμυντικό σχηματίζουν ένα τρίγωνο. Ο άλλος εξωτερικός αμυντικός είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται στην ίδια γραμμή με το τελευταίο σέντερ μπακ και να μην παίξει πιο χαμηλά σε βάθος. Εάν η αμυντική γραμμή βρίσκεται κοντά στο ύψος της μεγάλης περιοχής, είναι καθήκον του τερματοφύλακα να αναχαιτίσει τις μπαλιές που θα περάσουν προς τα μέσα.
Παίζοντας την μπάλα στα πλάγια
Διάγραμμα 3
Μόλις η μπάλα παιχτεί πλάγια, ο εξωτερικός αμυντικός πηγαίνει να αντιμετωπίσει τον αντίπαλο κλείνοντας τον γρήγορα και αναγκάζοντάς τον να κινηθεί προς τα μέσα, στη ζώνη που καλύπτει ο άλλος αμυντικός (σέντερ μπακ) ο οποίος παίρνει μια θέση υποστήριξης. Το άλλο σέντερ μπακ πηγαίνει να καλύψει. Το ίδιο κάνει κι ο άλλος εξωτερικός αμυντικός, όπως δείχνουν και τα βέλη στο διάγραμμα 3.
Εικονικό παιχνίδι 2
Αυτή είναι μια απλή άσκηση με τους παίκτες κυρίως σε στατική θέση, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα 4.
Διάγραμμα 4
Ο προπονητής πρέπει να είναι συγκεκριμένος στις απαιτήσεις του, καθώς και στο πως πρέπει να βάζουν το σώμα τους οι αμυντικοί παίκτες. Οι παίκτες τοποθετούνται απλά σε δύο γραμμές των 4 και ο προπονητής κινείται με την μπάλα στο ενδιάμεσο.
Εξέλιξη της άσκησης (του εικονικού παιχνιδιού)
Άσκηση 1
Καθώς ο προπονητής πλησιάζει κάθε παίκτη, αυτός είναι να αναγκασμένος να κινείται ανάλογα, ώστε να τον αντιμετωπίσει εικονικά.
Διάγραμμα 5
Έμφαση δίνεται στην αντίδραση του παίκτη και στην τοποθέτηση του σώματός του (όπως φαίνεται και από το διάγραμμα 5). Ο προπονητής περνάει αρκετές φορές από μέσα.
Άσκηση 2
Διάγραμμα 6
Σε αυτή την άσκηση δίνεται έμφαση στο ρόλο του ενός παίκτη που καλύπτει, έπειτα στους 2 παίκτες που καλύπτουν, και τελικά στην αντίδραση και των 4 αμυντικών παικτών ως προς τη θέση του παίκτη που έχει την μπάλα και των συμπαικτών του.
Άσκηση 3
Σχηματισμός
Ο χώρος που χρησιμοποιείται για αυτή την άσκηση είναι ένα τροποποιημένο τρίγωνο με κώνους, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα 7.
Διάγραμμα 7
Η ομάδα που επιτίθεται αποτελείται από 2 ακραίους παίκτες και από 2 παίκτες στον άξονα.
Από το 4 εναντίον 1, στο 4 εναντίον 4.
Μεγάλη σημασία δίνεται στην τοποθέτηση του αμυντικού παίκτη και στους ρόλους του σε σχέση με την αμυντική τετράδα. Η έμφαση δίνεται στη σωστή θέση του σώματος και στις γρήγορες κινήσεις-αντιδράσεις.
4 εναντίον 1.
Τέσσερις επιθετικοί παίκτες κυκλοφορούν την μπάλα μεταξύ τους με χαμηλές πάσες χωρίς να αλλάζουν θέσεις. Μόλις βρεθεί ένα άνοιγμα, ένας από αυτούς επιτίθεται προς το τέρμα παίζοντας 1 εναντίον 1 με τον αμυντικό.
Διάγραμμα 8
Οι επιθετικοί δεν επιτρέπεται να δίνουν την μπάλα σε παίκτη που βρίσκεται δύο ή τρεις θέσεις μακριά, αλλά μόνο στον διπλανό τους.
Σημείωση: μόνο ένας επιθετικός παίκτης επιτρέπεται να κάνει κίνηση μέσα στη ζώνη.
4 εναντίον 2.
Πάλι έχουμε τον ίδιο χώρο που γίνεται η άσκηση και ξανά με την ίδια διαδικασία, όπου μόνο ένας επιθετικός μπορεί να βρίσκεται στη ζώνη επίθεσης, και δίνεται έμφαση στην υποστήριξη του ενός αμυντικού από τον άλλον.
Διάγραμμα 9
Η τοποθέτηση του αμυνόμενου αναγκάζει τον πλάγιο επιθετικό να κινηθεί προς το κέντρο και να πέσει πάνω στον άλλο αμυντικό παίκτη που έχει έρθει για κάλυψη, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα 9. Ομοίως και οι παίκτες που επιτίθενται από το κέντρο ωθούνται πάνω στους άλλους αμυντικούς.
4 εναντίον 3.
Διάγραμμα 10
Ίδια οργάνωση και λειτουργία, αλλά τώρα δίνεται σημασία στην τοποθέτηση του τρίτου αμυνόμενου παίχτη που δίνει την ισορροπία της διάταξης.
Καθώς η αμυνόμενη ομάδα ξέρει ότι οι επιθετικοί μπορούν να δώσουν την μπάλα μόνο στο διπλανό τους, ο αμυντικός που έρχεται να ντουμπλάρει είναι κατάλληλα τοποθετημένος κοντά στο συμπαίκτη του, ώστε να καλύψει τη μετακίνηση της μπάλας προς τον άλλο επιθετικό. Κάθε παίκτης παίρνει τη θέση του γρήγορα και τοποθετεί το σώμα του κατάλληλα, ώστε να ελέγχει την κυκλοφορία της μπάλας μεταξύ των επιθετικών παικτών.
Σημείο αναφοράς.
Εδώ ο προπονητής πρέπει να δώσει σημασία και να προσέχει τη θέση του τρίτου παίχτη, ώστε αυτός να μην είναι πιο μακριά και σε μεγαλύτερο βάθος από όσο θα έπρεπε.
4 εναντίον 4.
Σε αυτή την άσκηση οι επιθετικοί επιτρέπεται να αλλάζουν θέσεις και να κάνουν overlapping. (Π.χ. ένας από τους κεντρικούς επιθετικούς παίζει την μπάλα στον πλάγιο παίχτη που είναι πιο κοντά σε αυτόν και μετά βγαίνει πίσω από την πλάτη του).
Διάγραμμα 11
Εξακολουθεί, όμως, να ισχύει το ότι μόνο ένας επιθετικός πρέπει να βρίσκεται στη ζώνη επίθεσης κάθε φορά.
Η αμυντική τετράδα χειρίζεται την κατάσταση ως εξής:
* Ο κοντινότερος σέντερ μπακ ντουμπλάρει το συμπαίκτη του.
* Ο εξωτερικός αμυντικός αφήνει τον αρχικό παίκτη που μάρκαρε και ακολουθεί τον επιθετικό που κάνει κίνηση πίσω από την πλάτη του συμπαίκτη του. Με αυτό τον τρόπο η αμυντική τετράδα δεν χάνει ποτέ το σχήμα της.
Τελική άσκηση / παιχνίδι
Παιχνίδι σε γήπεδο μικρότερων διαστάσεων.
Διάγραμμα 12
Πραγματοποιείται ένα παιχνίδι δύο ομάδων με πέντε παίκτες η κάθε ομάδα, σε ένα γήπεδο διαστάσεων 20Χ20 μέτρων.
Ο χρόνος παιχνιδιού είναι περίπου 10 λεπτά. Η κάθε ομάδα σκοράρει μόλις περάσει η μπάλα και ο παίκτης από την τελική γραμμή του αντιπάλου.
Άσκηση Α: ο παίκτης πρέπει να περάσει με την μπάλα από την τελική γραμμή.
Άσκηση Β: τοποθετούμε έναν παίκτη πίσω από την τελική γραμμή και πρέπει να δεχτεί πάσα από συμπαίκτη του.
Άσκηση Β1: ο παίκτης πίσω από την τελική γραμμή πρέπει να παίξει πάσα με έναν συμπαίκτη του.
Άσκηση Β2: ο παίκτης πίσω από την τελική γραμμή πρέπει να παίξει 1-2 με τον παίκτη που του έδωσε την πάσα.
Άσκηση Γ: χωρίς παίκτη πίσω από την τελική γραμμή, αρκεί να περάσει η μπάλα την τελική γραμμή.
Στην άσκηση Γ εξαναγκάζουμε τους αμυντικούς να μαρκάρουν κοντά τον κάτοχο της μπάλας, ώστε να μπλοκάρουν την κάθετη πάσα και γενικά την κάθε απόπειρα παραβίασης της τελικής τους γραμμής.
ΠΚ
