Όσον αφορά τον επιθετικό τομέα μιας ομάδας, δύο πολύ σημαντικές τακτικές είναι: η αρχή του «δίνω και φεύγω» και η υποστήριξη.
Η αρχή του «δίνω και φεύγω» είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να διασπαστεί μια συμπαγής άμυνα και να ξεπεραστεί ένας αντίπαλος στο δρόμο προς την εστία της άλλης ομάδας.
Η υποστήριξη αναφέρεται στις κινήσεις των παικτών στις περιοχές που βρίσκεται η μπάλα. Με την κατάλληλη υποστήριξη η επιτιθέμενη ομάδα μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την κατοχή της μπάλας και αύξηση των ευκαιριών για γκολ.
Γιατί είναι σημαντική η ομαδική τακτική στην επίθεση.
Οι επιτυχημένες επιθετικές προσπάθειες, στις περισσότερες περιπτώσεις, προέρχονται από τις συντονισμένες ενέργειες δύο ή περισσοτέρων παιχτών.
Ένα σημαντικό στοιχείο στην επιτυχία μιας επίθεσης, είναι να μετατοπιστούν περισσότεροι επιθετικοί παίκτες από τους αμυντικούς στις περιοχές που βρίσκεται η μπάλα και αυτό αναφέρεται ως κατάσταση αριθμητικού πλεονεκτήματος.
Η αρχή του «δίνω και φεύγω».
Η πιο θεμελιώδης κατάσταση αριθμητικού πλεονεκτήματος είναι το 2 εναντίον 1, όπου 2 επιθετικοί έρχονται αντιμέτωποι με 1 αμυντικό. Η κυριότερη τακτική για να νικηθεί ο αμυντικός σε μια τέτοια κατάσταση είναι η αρχή του «δίνω και φεύγω», ή το «ένα - δύο».
Αυτή η αρχή είναι απλή. Ο κάτοχος της μπάλας κατευθύνεται με αυτήν προς τον αμυντικό και μετά κάνει πάσα στο συμπαίκτη του που βρίσκεται κοντά. Έπειτα σπριντάρει στο χώρο που βρίσκεται πίσω από την πλάτη του αντιπάλου, παίρνοντας ξανά την μπάλα.
Παρόλο που φαίνεται εύκολο και όλοι οι παίκτες το γνωρίζουν, δεν πραγματοποιείται πάντοτε με επιτυχία. Απαιτείται ακρίβεια, σωστός συγχρονισμός της πάσας και του τρεξίματος, και επιλογή της κατάλληλης στιγμής για την πραγματοποίησή του.
Οι ενέργειες του κατόχου της μπάλας.
Α) Κατεύθυνση προς τον αμυντικό: Μόλις ο κάτοχος της μπάλας συνειδητοποιήσει ότι δημιουργείται μια κατάσταση αριθμητικού πλεονεκτήματος, κινείται γρήγορα με τη μπάλα προς τον αμυνόμενο παίχτη. Η κίνηση του επιθετικού θα αναγκάσει τον αντίπαλο να πάρει μία γρήγορη απόφαση, είτε να οπισθοχωρήσει και να προσπαθήσει να καθυστερήσει την κίνηση του επιθετικού, ή να τον αντιμετωπίσει προσπαθώντας να του κλέψει την μπάλα.
Β) Υποχρεώνει τον αντίπαλο να έρθει πάνω του: Ο κάτοχος της μπάλας αναγκάζει τον αμυντικό κινηθεί προς αυτόν.
Γ) Δίνει τη μπάλα: Μόλις ο αμυντικός πλησιάσει αρκετά, δίνει την πάσα με το εσωτερικό στο συμπαίκτη του.
Δ) Σπριντάρισμα στο χώρο: Αφού δώσει την πάσα, τρέχει στον κενό χώρο πίσω από τον αμυντικό.
Ε) Δέχεται την πάσα: Παίρνει την πάσα από τον συμπαίχτη του στο διάδρομο της πορείας του.
Οι ενέργειες του παίκτη που παίζει το «ένα - δύο».
Α) Τοποθέτηση κοντά στη μπάλα: Ο παίκτης τοποθετείται στα 3,4 μέτρα πλάγια από
τον αμυντικό και υπό γωνία 45ο περίπου από τον κάτοχο της μπάλας.
Β) Κατάλληλη στάση σώματος: Ο παίκτης έχει μέτωπο προς τον κάτοχο της μπάλας.
Γ) Πάσα με μία επαφή: Τροφοδότηση του συμπαίκτη που σπριντάρει στο χώρο πίσω από τον αμυντικό.
Δ) Υποστήριξη της πάσας: Μετά την πάσα ο παίκτης κινείται μπροστά για να στηρίξει το συμπαίκτη του.
Πως επιτυγχάνεται η υποστήριξη στην επίθεση.
Είναι σημαντικό ότι ο επιθετικός που έχει τη μπάλα πρέπει να έχει πολλές επιλογές. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας τακτικής η οποία συχνά αναφέρεται ως στήριξη στην επίθεση. Η κατάλληλη στήριξη βοηθάει την ομάδα να δημιουργεί συνεχώς καταστάσεις αριθμητικού πλεονεκτήματος κοντά στις περιοχές όπου βρίσκεται η μπάλα. Η έλλειψη της στήριξης αφήνει τον παίκτη απομονωμένο από τους συμπαίκτες του και αυξάνονται ταυτόχρονα οι πιθανότητες απώλειας της κατοχής της μπάλας.
Η παροχή της απαραίτητης υποστήριξης προς τον κάτοχο της μπάλας εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες συμπεριλαμβανομένων των:
1) Αριθμό των παικτών στήριξης.
2) Γωνία της στήριξης.
3) Απόσταση της στήριξης.
Αριθμός των παικτών στήριξης.
Ο αριθμός των παικτών στήριξης που θα είναι κοντά στη μπάλα είναι σημαντικός. Όταν υπάρχει έλλειψη παικτών περιορίζονται οι επιλογές του επιθετικού. Επίσης και ο μεγάλος αριθμός παικτών κοντά στην μπάλα είναι μειονέκτημα, γιατί από το συνωστισμό που δημιουργείται θα έρθουν επιπλέον αντίπαλοι. Καθώς ο χώρος γύρω από τη μπάλα γεμίζει με παίκτες, γίνεται πιο δύσκολο για την επιτιθέμενη ομάδα να κάνει συνδυασμούς και να διατηρήσει την κατοχή. Ένας ικανοποιητικός αριθμός είναι 3 παίκτες να στηρίζουν τον κάτοχο της μπάλας. Σε κάθε πλευρά να βρίσκεται από ένας και ελαφρώς λίγο πιο μπροστά από τη μπάλα. Ένας τρίτος παίκτης πρέπει να είναι τοποθετημένος πίσω από τον κάτοχο.
Γωνία στήριξης.
Οι παίκτες στήριξης πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε να σχηματίζουν μία γωνία με τον κάτοχο της μπάλας. Φανταστείτε δύο γραμμές οι οποίες ξεκινάνε από τη μπάλα, καθεμία για έναν παίκτη στήριξης και σχηματίζουν γωνία 90ο, ή και παραπάνω. Ο αντίπαλος αμυντικός δεν μπορεί να καλύψει δύο παίκτες οι οποίοι είναι τοποθετημένοι σχηματίζοντας μια τέτοια γωνία, κάτι που μπορεί να κάνει αν είναι σε μικρότερη.
Απόσταση στήριξης.
Πόσο κοντά στη μπάλα πρέπει να τοποθετηθεί κάποιος παρέχοντας στήριξη σε ένα συμπαίκτη του; Αυτό εξαρτάται από τη θέση των αμυντικών και την περιοχή του γηπέδου. Σαν γενικός κανόνας, ένας παίχτης υποστήριξης τοποθετείται 3 με 5 μέτρα από τη μπάλα όταν ο χώρος είναι περιορισμένος και ένας αμυντικός ετοιμάζεται να διεκδικήσει τη μπάλα από τον κάτοχο.
Αν ο αμυντικός παραμένει στη θέση του, ή ο χώρος γύρω από τη μπάλα δεν έχει πολλούς παίκτες, ο παίκτης που θα υποστηρίξει μπορεί να βρίσκεται και στα 8 με 10 μέτρα.
Η απόσταση της στήριξης μειώνεται όταν η μπάλα βρίσκεται πιο κοντά στην εστία του αντιπάλου. Η κοντινότερη υποστήριξη είναι ωφέλιμη σε αυτόν τον τομέα, επειδή η αμυνόμενη ομάδα συνήθως τοποθετεί αρκετούς παίκτες για να προστατεύει την περιοχή στο κέντρο και μπροστά από την εστία της. Η κοντινή υποστήριξη προς την εστία του αντιπάλου αυξάνει την πιθανότητα ώστε να παιχτεί το «ένα - δύο» και να ανοιχτεί μια κλειστή άμυνα. Η απόσταση της στήριξης μπορεί να αυξηθεί καθώς η μπάλα κινείται πιο μακριά από το τέρμα της αμυνόμενης ομάδας.
Λάθη και διορθώσεις.
Λάθη τακτικής είναι δυνατόν να συμβούν, διότι η εκτελεστική ικανότητα ενός ποδοσφαιριστή και η επιλογή των αποφάσεων του εμπλέκονται σε κάθε κατάσταση. Μια πάσα η οποία δεν έχει αρκετή δύναμη, δεν είναι ακριβής, όταν ο παίκτης υποστήριξης δεν έχει την κατάλληλη τοποθέτηση, η αποτυχία του κατόχου της μπάλας να προσελκύσει πάνω του τον αντίπαλο, ή όταν η πάσα γίνεται νωρίτερα ή αργότερα απ' ότι πρέπει, μπορούν να καταστρέψουν μια ομαδική επίθεση. Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα πιο σημαντικά λάθη με τις διορθώσεις τους.
|
Λάθος |
Διόρθωση |
|
Στο «ένα - δύο». |
Στο «ένα - δύο». |
|
Α) Αποτυχία του κατόχου της μπάλας να προσελκύσει πάνω του τον αμυντικό πριν κάνει πάσα στο συμπαίκτη του που τον στηρίζει.
|
Α) Ο παίκτης με τη μπάλα κατευθύνεται επάνω στον αμυντικό. Μόλις ο αμυντικός πλησιάσει κοντά, ο κάτοχος παίζει το «ένα - δύο» με το συμπαίκτη του.
|
|
Β) Ο κάτοχος της μπάλας δίνει την πάσα στο συμπαίκτη του, αλλά αυτός δεν μπορεί να του την ξαναδώσει.
|
Β) Αυτό μπορεί να συμβεί για δύο λόγους. Καταρχήν ο παίκτης στήριξης μπορεί να είναι τοποθετημένος πολύ μακριά σε σχέση με τον κάτοχο της μπάλας. Η θεωρητικά καλή τοποθέτηση είναι 3 με 5 μέτρα στο πλάι του αμυντικού. Η στήριξη σε μεγαλύτερη απόσταση δίνει το χρόνο στον αμυντικό να επαναπροσδιορίσει τη τοποθέτηση του και να κόψει την πάσα. Κατά δεύτερον, το «ένα - δύο» μπορεί να μην πραγματοποιηθεί αν ο κάτοχος της μπάλας δεν σπριντάρει μπροστά, μετά από την πάσα που θα δώσει στον παίκτη στήριξης. Επομένως ο κάτοχος της μπάλας, αμέσως μετά την πάσα του, πρέπει να τρέξει μπροστά στο χώρο και πίσω από τον αμυντικό.
|
|
Γ) Ο κάτοχος δεν αναγνωρίζει ότι πρόκειται για μία κατάσταση αριθμητικού πλεονεκτήματος και δεν επιχειρεί το «ένα- δύο». |
Ο κάτοχος της μπάλας πρέπει να έχει ψηλά το κεφάλι του και να βλέπει το γήπεδο. Οι καταστάσεις όπου υπάρχει αριθμητικό πλεονέκτημα, ιδιαίτερα στο μισό γήπεδο του αντιπάλου, δεν έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια επειδή οι επιπλέον αμυνόμενοι παίκτες προσπαθούν να επανακτήσουν κάποιες θέσεις οι οποίες είναι σημαντικές για την υπεράσπιση της εστίας τους. Έχει μεγάλη σημασία για τον κάτοχο της μπάλας να είναι ικανός να αναγνωρίσει πότε υφίσταται και πότε μπορεί να εκμεταλλευτεί μία κατάσταση αριθμητικού πλεονεκτήματος, έτσι ώστε να διασπαστεί η αντίπαλη άμυνα.
|
|
Υποστήριξη στην επίθεση. |
|
|
Α) Ένας αντίπαλος μπλοκάρει τη δίοδο της πάσας και βρίσκεται μεταξύ του παίκτη στήριξης και της μπάλας.
|
Α) Ο παίκτης στήριξης τοποθετείται έχοντας ανοιχτή γωνία ως προς τη μπάλα, δημιουργώντας έτσι έναν ελεύθερο διάδρομο. Ποτέ δεν τοποθετείται πίσω από τον αμυντικό, ή έχει πολύ μικρή γωνία, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον αμυντικό να αναχαιτίσει την πάσα.
|
|
Β) Ο παίκτης δεν μετατοπίζεται για να βελτιώσει τη θέση του σε συνάρτηση με την κίνηση της μπάλας.
|
Β) Οι τοποθετήσεις για την ανάλογη στήριξη θα πρέπει να αλλάζουν διαρκώς. Καθώς η μπάλα παίζεται από τη μία περιοχή στην άλλη, οι παίκτες θα πρέπει να επαναπροσδιορίζουν τις θέσεις τους παρέχοντας στήριξη στο χώρο που βρίσκεται η μπάλα.
|
Ασκήσεις.
1) Παίζοντας το «ένα- δύο».
Χρησιμοποιούμε ζευγάρια παικτών που παίζουν το «ένα- δύο» για να περάσουν κάποιον υποθετικό αντίπαλο, καθώς κινούνται κατά το μήκος του γηπέδου. Οι κάτοχοι προσπαθούν να δίνουν τη μπάλα στο ανάλογο πόδι του συμπαίκτη τους, ο οποίος τους την ξαναδίνει μπροστά στο χώρο και πίσω από την πλάτη του υποτιθέμενου αμυντικού. Στην αρχή η άσκηση εκτελείται στη μισή ταχύτητα και σταδιακά ο ρυθμός αυξάνεται αλλάζοντας και τα καθήκοντα των παικτών.
Παραλλαγές.
Προσθήκη ενός αμυντικού σε κάθε ζευγάρι.
2) Παιχνίδι κατοχής 2 εναντίον 1.
Σε ένα χώρο 12 x 12 μέτρων, οργανώνουμε ένα παιχνίδι κατοχής της μπάλας με 2 παίκτες εναντίον 1. Οι κάτοχοι έχουν απεριόριστες επαφές και ο αμυντικός προσπαθεί να τους κλέψει τη μπάλα. Οι 2 παίκτες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κάθε ευκαιρία για να πραγματοποιήσουν το «ένα- δύο».
Ο χρόνος της άσκησης είναι 5 λεπτά και μετά αλλάζουμε ρόλους.
Παραλλαγές.
Μείωση των διαστάσεων.
Περιορισμός επαφών.
3) 2 εναντίον 1 στη γραμμή.
Ένας παίκτης τοποθετείται στην πλάγια γραμμή του γηπέδου έχοντας μία μπάλα. Σε απόσταση περίπου 25 μέτρων από αυτόν βρίσκονται δύο παίκτες οι οποίοι κοιτούν προς το μέρος του κατόχου της μπάλας. Ο ποδοσφαιριστής που βρίσκεται στη γραμμή κάνει μεγάλη μπαλιά σε έναν από τους δύο παίκτες και σπριντάρει προς το μέρος τους έχοντας το ρόλο του αμυντικού. Οι δύο παίκτες που βρίσκονται στο εσωτερικό του γηπέδου έχουν ως στόχο να περάσουν τον αμυντικό και να φτάσουν στο τέλος της γραμμής χρησιμοποιώντας το «ένα - δύο». Μετά από κάποιες επαναλήψεις αλλάζουμε ρόλους και καθήκοντα.
Παραλλαγές.
Περιορισμός του χώρου σε μια ζώνη των 10 μέτρων.
4) 2 εναντίον 1 συν 1.
Δημιουργούμε δύο ομάδες όπου η καθεμία από αυτές αποτελείται από 2 παίκτες. Ο χώρος παιχνιδιού είναι 20 x 10 μέτρα με δύο εστίες πλάτους 4 μέτρων σε κάθε πλευρά. Η κάθε ομάδα υπερασπίζεται την εστία της και προσπαθεί να σκοράρει στην απέναντι του αντιπάλου.
Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι οι εξής: Η ομάδα που έχει στην κατοχή της τη μπάλα προσπαθεί να βάλει γκολ στο τέρμα του αντιπάλου, χρησιμοποιώντας συχνά το «ένα - δύο». Η αμυνόμενη ομάδα οργανώνεται τοποθετώντας έναν παίκτη ως γκολκίπερ και έναν ως αμυντικό. Όταν θα αλλάξει η κατοχή της μπάλας, ο τερματοφύλακας βγαίνει γρήγορα έξω από την εστία και μαζί με το συμπαίκτη του επιτίθενται στο τέρμα των αντιπάλων. Τώρα η ομάδα που έχει χάσει τη μπάλα πρέπει αμέσως να αμυνθεί. Ένας από τους δύο παίκτες σπριντάρει γρήγορα προς την εστία του έχοντας το ρόλο του τερματοφύλακα, ενώ ο άλλος λειτουργεί ως αμυντικός. Με αυτό το τρόπο συνεχίζεται η άσκηση. Οι συμπαίκτες μεταξύ τους εναλλάσσονται στο ρόλο του τερματοφύλακα.
Χρόνος διάρκειας περίπου 15 λεπτά.
Παραλλαγές.
Αύξηση του πλάτους των τερμάτων.
Μείωση των διαστάσεων του χώρου.
5) Παιχνίδι διατήρησης κατοχής (3 εναντίον1).
Σχηματίζουμε ένα χώρο διαστάσεων 12 x 12 μέτρα. Μέσα σε αυτό το χώρο βρίσκονται 3 επιθετικοί αντιμέτωποι με 1 αμυντικό. Οι 3 επιθετικοί έχοντας μια μπάλα, προσπαθούν μέσα στα όρια του χώρου να διατηρήσουν την κατοχή με απεριόριστες επαφές. Να δίνεται έμφαση στο «ένα - δύο».
Χρόνος διάρκειας 5 λεπτά κι έπειτα αλλάζουμε τους παίκτες.
Παραλλαγές.
Μείωση των διαστάσεων.
Περιορισμός των επαφών σε 2.
Προσθήκη 1 αμυντικού επιπλέον και παιχνίδι 3 εναντίον 2.
6) Παιχνίδι με στηρίγματα.
Δημιουργούμε ένα τετράγωνο πλευράς 25 μέτρων. Στην άσκηση θα χρησιμοποιηθούν 8 παίχτες. Τοποθετούμε έναν κώνο στο μέσον της κάθε πλευράς του τετραγώνου και σε κάθε έναν από αυτούς βρίσκεται ένας παίχτης στήριξης. Οι 4 παίκτες που απομένουν χωρίζονται σε 2 ομάδες και παίζουν κατοχή της μπάλας μέσα στο τετράγωνο. Οι 4 παίκτες στήριξης που βρίσκονται στις πλευρές, παίζουν πάντα με τους κατόχους της μπάλας και δημιουργούν μια κατάσταση 6 εναντίον 2. Οι παίκτες στήριξης έχουν περιορισμένες κινήσεις και πρέπει να παραμένουν στον κώνο όπου βρίσκονται. Επίσης μπορούν να δίνουν τη μπάλα και να τη δέχονται μόνο από τους εσωτερικούς παίκτες και όχι μεταξύ τους. Η αλλαγή κατοχής πραγματοποιείται μόλις η αμυνόμενη ομάδα κλέψει την μπάλα, ή αυτή βγει εκτός ορίων του χώρου.
Ο χρόνος παιχνιδιού είναι 5 λεπτά κι έπειτα οι παίκτες στήριξης πηγαίνουν μέσα στο τετράγωνο και οι άλλοι βγαίνουν έξω.
Παραλλαγές.
Περιορισμός των παικτών στήριξης παίζοντας με μία επαφή.
7) Κοντινές πάσες και έπειτα μεγάλη μπαλιά.
Η άσκηση πραγματοποιείται με 5 παίκτες. Δημιουργούμε ένα τετράγωνο πλευράς 35-40 μέτρων. 3 άτομα θα απαρτίζουν την επιτιθέμενη ομάδα. Οι υπόλοιποι 2 παίκτες θα είναι οι αμυνόμενοι. Η κατοχή είναι στην επιτιθέμενη ομάδα και έχουν απεριόριστες επαφές με τη μπάλα πριν δώσουν πάσα. Ο μόνος περιορισμός που έχουν είναι ότι μετά από κάθε τρίτη πάσα πρέπει να γίνει μία μεγάλη μπαλιά τουλάχιστον 20 μέτρων. Ένας περιορισμός ο οποίος αναγκάζει τους επιθετικούς να αλλάζουν συνεχώς το σημείο της επίθεσης. Μόλις ένας αμυνόμενος παίχτης κλέψει τη μπάλα, ή αυτή βγει έξω από τα όρια του γηπέδου, τότε αυτή επιστρέφεται στην επιτιθέμενη ομάδα και συνεχίζεται το παιχνίδι. Ο χρόνος παιχνιδιού είναι 5 λεπτά και μετά αλλάζουν οι ρόλοι των αμυντικών και των επιθετικών.
Παραλλαγές.
Προσθήκη 1 αμυντικού και παιχνίδι 3 εναντίον 3.
8) Διάσπαση της άμυνας.
Δημιουργούμε 1 ορθογώνιο τετράγωνο 20 x 12 μέτρα, με 6 παίχτες μέσα σε αυτό. Ο προπονητής ορίζει 2 αμυντικούς και 4 επιθετικούς. Οι επιτιθέμενοι έχουν την κατοχή της μπάλας και προσπαθούν αλλάζοντας πάσες μεταξύ τους να βρουν την κατάλληλη στιγμή που ένας από αυτούς θα περάσει με τη μπάλα ανάμεσα από τους αμυντικούς, ή θα κάνει την κάθετη πάσα στο κενό μεταξύ των αντιπάλων. Αυτή η πάσα στη διεθνή ποδοσφαιρική ορολογία αναφέρεται ως η πάσα που «σκοτώνει», γιατί διαπερνά την αντίπαλη άμυνα.
Αν ένας αμυντικός κλέψει τη μπάλα, ή αυτή βγει εκτός ορίων, επιστρέφεται στους επιθετικούς και το παιχνίδι ξαναρχίζει.
Χρόνος άσκησης 10 λεπτά και μετά ορίζουμε άλλους 2 αμυντικούς.
Κάνουμε 3 επαναλήψεις της άσκησης, ώστε όλοι οι παίχτες να περάσουν από όλες τις θέσεις.
Παραλλαγές.
Περιορισμός των επιθετικών παίζοντας με 2 επαφές.
Μείωση των διαστάσεων.
Προσθήκη 1 αμυντικού και παιχνίδι 4 εναντίον 3.
9) Παιχνίδι μικρών διαστάσεων με σκοράρισμα.
Δύο ομάδες οι οποίες αποτελούνται από 5 παίκτες. Οι διαστάσεις του γηπέδου είναι 50 x 40 με 2 εστίες 4 μέτρων σε κάθε τελική γραμμή.
Η κάθε ομάδα υπερασπίζεται την εστία της και επιτίθεται στην άλλη χωρίς την ύπαρξη τερματοφυλάκων.
Ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στη χρήση του «ένα - δύο», στην κατοχή της μπάλας και στις κάθετες πάσες.
Διάρκεια 25 λεπτά.
Παραλλαγές.
Μείωση των διαστάσεων.
Περιορισμός των επαφών της μπάλας.
Μικρότερες εστίες.
Χρήση τερματοφυλάκων.