Έχουμε δει πολλά παραδείγματα, όπου αρκετοί προπονητές βάζουν την ομάδα τους να παίζει επίτηδες την μπάλα σε μια περιοχή όπου έχει πολλούς αντίπαλους, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία κενών χώρων και την μείωση της πίεσης σε άλλα μέρη του γηπέδου.
Ο παίκτης αντί να ακολουθήσει την πάσα του κάνει στήριγμα στον αποδέκτη, που δέχεται την πίεση των αντιπάλων και την επιστρέφει στον αρχικό κάτοχο.
Τώρα πλέον ο παίκτης μπορεί να αλλάξει το σημείο της επίθεσης ή την κατεύθυνσή της σε μια περιοχή όπου είναι πιο ευάλωτη η αντίπαλη άμυνα. Οι Ολλανδοί αποκαλούν τον αποδέκτη μιας πάσας προς τα πίσω ως τον παίχτη «παράθυρο». Η ιδέα είναι απλή. «Η μπάλα παίζεται πίσω, προτού δοθεί μπροστά».
Πολλές κορυφαίες ομάδες λειτουργούν, επιδιώκοντας τη χρησιμοποίηση του «αρνητικού» χώρου.
Ο παίχτης «παράθυρο» παίρνοντας μια πάσα προς τα πίσω από έναν προωθημένο συμπαίκτη του, μπορεί να σουτάρει απ’ ευθείας προς το αντίπαλο τέρμα αν βρίσκεται σε καλή θέση ή να κάνει μια κάθετη μπαλιά προς τα μέσα.
Ο παίκτης που παίζει με την πλάτη στο τέρμα, μπορεί να τραβήξει τον προσωπικό του αντίπαλο προς τα έξω, δημιουργώντας έτσι την ευκαιρία για μια επικίνδυνη κάθετη μπαλιά στο εσωτερικό της αντίπαλης άμυνας.
Παρακάτω περιγράφονται κάποιες πρακτικές οι οποίες παρατηρήθηκαν και καταγράφηκαν σε προπονήσεις της Εθνικής Βραζιλίας με έμφαση στην εξάσκηση των παικτών για την εκμετάλλευση του αρνητικού χώρου.
Η ικανότητα της Εθνικής ομάδας της Βραζιλίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ομάδα της Βραζιλίας που εκμεταλλεύεται άριστα τον αρνητικό χώρο.
Κάθε περιγραφή του παιχνιδιού της ξεκινάει από την ικανότητα των παικτών της να διατηρούν την κατοχή της μπάλας, κι έπειτα να προχωρούν στη δημιουργία προς την αντίπαλη άμυνα.
Οι παίχτες της Βραζιλίας διατηρούν την κατοχή της μπάλας, με ακριβείς πάσες στα πόδια του αποδέκτη ( αντί να γίνει μια μπαλιά στον χώρο ), ο αποδέκτης κάνει καλό κοντρόλ της μπάλας, και έπειτα γίνεται αποτελεσματική χρησιμοποίηση του αρνητικού χώρου. Σπάνια η Βραζιλία χάνει την κατοχή της μπάλας εύκολα. Μόλις πραγματοποιηθεί το κοντρόλ της μπάλας από κάποιον από τους προωθημένους παίκτες, όλη η ομάδα έχει ανέβει ομοιόμορφα προς τα πάνω προσφέροντας στηρίγματα και περισσότερες επιλογές.
Όταν το απαιτούν οι συνθήκες, η Βραζιλία μπορεί να παίξει πιο άμεσα ή χρησιμοποιώντας το παιχνίδι των αντεπιθέσεων. Για μια ομάδα τόσο αφοσιωμένη στην επίθεση αποτελεί επίτευγμα το ότι παίζουν και εξαιρετική άμυνα.
Το σημείο έμφασης στο επιθετικό της παιχνίδι αποτελεί το γεγονός του ότι σπάνια χάνεται η κατοχή της μπάλας ενώ παράλληλα όλοι οι παίκτες της προωθούνται ψηλά.
Το μειονέκτημα στο παιχνίδι που παίζουν με την συνεχή κυκλοφορία της μπάλας είναι ότι χρειάζεται χρόνο για να αναπτυχθεί, και να ανεβούν οι παίκτες ψηλά και συνεπώς η αντίπαλη άμυνα συχνά έχει το χρόνο για να οργανωθεί.
Η Βραζιλία συχνά δημιουργεί ευκαιρίες παίζοντας την μπάλα πρώτα προς τα πίσω. Αυτό καταδεικνύεται και το γεγονός ότι οι παίκτες που βρίσκονται πιο πίσω ή ακόμα και οι αμυντικοί σκοράρουν αρκετά συχνά το οποίο δεν είναι παρά ένα παράδειγμα της χρήσης από την Εθνική ομάδα της Βραζιλίας του αρνητικού χώρου.
Βέβαια θα πρέπει να αναφέρουμε ότι και οι προωθημένοι παίκτες με τις κινήσεις που κάνουν δίνουν στο συμπαίκτη τους τη δυνατότητα να τους δώσουν την κατάλληλη πάσα, και σταδιακά όλη η ομάδα να ανέβει ψηλά.
Σίγουρα το ταλέντο και η δεξιοτεχνία των παικτών παίζει μεγάλο ρόλο για την ανάπτυξη και την εκμετάλλευση του αρνητικού χώρου από μια ομάδα αλλά εξίσου σημαντική είναι και η απαραίτητη εξάσκηση στην προπόνηση.
Προπονητικές ενότητες.
Παρακάτω περιγράφονται κάποιες πρακτικές οι οποίες παρατηρήθηκαν και καταγράφηκαν σε προπονήσεις της Εθνικής Βραζιλίας με έμφαση στην εξάσκηση των παικτών για την εκμετάλλευση του αρνητικού χώρου.
Κυκλική άσκηση.
Η ομάδα χωρίζεται σε γκρουπ των 7 παιχτών, οι οποίοι σχηματίζουν ένα κύκλο διαμέτρου 20 μέτρων με έναν παίκτη στο κέντρο του. Σε 3 παίκτες οι οποίοι βρίσκονται πάνω στην περίμετρο του κύκλου τους δίνεται από μια μπάλα.
Ο παίχτης που βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου ξεκινάει την άσκηση με το να κάνει ένα σπριντ λίγων μέτρων προς μια τυχαία κατεύθυνση και μετά να πηγαίνει σε κάποιον παίκτη που έχει στην κατοχή του μια μπάλα, ζητώντας την πάσα του ( πάσα 1 ). Όταν την δεχτεί, με την πρώτη του επαφή (χωρίς κοντρόλ) δίνει την μπάλα σε έναν παίκτη (πάσα 2) που δεν έχει μπάλα και ο οποίος μόλις δεχτεί την πάσα δίνει κατευθείαν (πάσα 3) σε κάποιον άλλον που δεν έχει μπάλα. Ο παίχτης στο κέντρο μετά ξεκινάει μια άλλη διαδρομή και συνεχίζει να παίζει με τον ίδιο τρόπο. Μετά από 1 λεπτό κάποιος άλλος μπαίνει στο κέντρο του κύκλου και το παιχνίδι συνεχίζεται. Μπορούν να προστεθούν 1 ή 2 αμυντικοί για να αυξηθεί η πίεση και να προστεθεί ρεαλισμός στην άσκηση.
Παιχνίδι με 3 μπάλες.
Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που χρησιμοποιείται ο αρνητικός χώρος είναι η αλλαγή του σημείου που πραγματοποιείται η επίθεση.
Η παρακάτω άσκηση χρησιμοποιείται γι’ αυτόν το σκοπό.
Στο μισό γήπεδο που χωρίζεται σε 2 μέρη σχηματίζουμε 6 τετράγωνα με κώνους διαστάσεων 10x10 μέτρα ( 3 τετράγωνα σε κάθε μισό).
Σε σύνολο 16 παικτών που χρησιμοποιούνται για την άσκηση δημιουργούμε 3 ομάδες των 5 ατόμων και υπάρχει και ένας τερματοφύλακας.
Οι παίχτες της 1 ομάδας από τις 3 μπαίνουν μέσα στα τετράγωνα καθώς και ο τερματοφύλακας.
Οι παίχτες των άλλων δύο ομάδων παίζουν αντιμέτωπες έχοντας ως αντικειμενικό σκοπό να δώσουν την μπάλα στα χέρια σε έναν από τους παίχτες-αποδέκτες των τετραγώνων. Η κάθε ομάδα έχει από 3 τετράγωνα για την επίτευξη του στόχου της.
Περιορισμοί
• Μια πάσα δεν μπορεί να πάει σε ένα τετράγωνο στο οποίο ο αποδέκτης είναι ήδη κάτοχος μίας μπάλας Για παράδειγμα οι παίχτες 3 και 5 μπορούν να παίξουν μόνο στις εστίες Α ή Β, και όχι στην Γ επειδή ο παίχτης εκεί έχει ήδη μια μπάλα.
• Η μπάλα πρέπει να μεταφερθεί στο μισό γήπεδο του αντιπάλου απ’ όπου θα γίνει η πάσα προς το τετράγωνο που βρίσκεται ο κάθε αποδέκτης. Όπως φαίνεται και στο σχήμα οι άσπροι παίκτες που έχουν την μπάλα, πρέπει να τη μεταφέρουν στην περιοχή των μαύρων κι από κει να κάνουν μπαλιά σε κάποιο από τα ελεύθερα τετράγωνα.
Μόλις ο αποδέκτης πιάσει τη μπάλα, την κρατάει στο τετράγωνο του και ο προπονητής δίνει άλλη μπάλα στις δύο ομάδες.
Νικήτρια θα θεωρείται η ομάδα η οποία θα δώσει πρώτη και τις 3 μπάλες στα τετράγωνά της. Σε αυτή την περίπτωση η νικήτρια ομάδα συνεχίζει και οι ηττημένοι αλλάζουν θέσεις με τους παίκτες που βρίσκονταν μέσα στα τετράγωνα ενώ ο τερματοφύλακας παραμένει .
Πλευρική επίθεση
Αυτή η άσκηση αναπτύσσει το παιχνίδι στον επιθετικό τομέα με ιδιαίτερη έμφαση στο σουτ. Ο παίχτης 1 δίνει πάσα στον 2 ο οποίος έχει κάνει σπριντ γύρω από τον 1ο κώνο. Ο παίχτης 1 μετά κινείται πλάγια για να δεχτεί την επιστροφή της πάσας από τον 2. Ξανά ο παίχτης 1 πασάρει στον παίχτη 3, ο οποίος κάνει πρώτα σπριντ γύρω από τον 2ο κώνο. Έπειτα ο παίχτης 3 «σπάει» την μπάλα προς τα πίσω και διαγώνια για να σουτάρει ο 2 και μετακινούνται όλοι κατά μία θέση.
Συνδυασμός στον επιθετικό τομέα
Αυτή η άσκηση πραγματοποιείται, έχοντας ως σκοπό την ανάπτυξη στον επιθετικό τομέα. Συμμετέχουν 4 επιτιθέμενοι. Οι παίχτες 1 και 2 είναι τοποθετημένοι στις θέσεις που ορίζονται από τους κώνους και σπριντάρουν προς την μπάλα ενώ οι παίχτες 3 και 4 επιτίθενται από την μεσαία γραμμή περίπου.
Έπειτα από σύντομο ντριμπλάρισμα, ο παίχτης 3 κάνει πάσα στον παίκτη 1 ο οποίος μετά την στροφή του γύρω από τον κώνο αφήνει την μπάλα πίσω στον 4. Έπειτα ο 4 κάνει μπροστινή πάσα στον παίκτη 2 που σπριντάρει γύρω από τον κώνο και αφήνει την μπάλα πίσω στον 3 που έχει κάνει οβερλάπινγκ πίσω από τον 4 και βρίσκεται έξω από την μεγάλη περιοχή. Ο 4 κινείται μπροστά ακολουθώντας την πάσα του. Ο 2 κινείται προς τα έξω δημιουργώντας χώρο για τους συμπαίχτες του στην πλάτη του.
Ο 1 παρέχει τον απαιτούμενο χώρο κατά το πλάτος συνεχίζοντας το τρέξιμό του κατά το μήκος της πλευράς.
3 αμυντικοί υπερασπίζονται την εστία. Το παιχνίδι των επιθετικών περιορίζεται σε 2 επαφές, και κάθε φορά που ολοκληρώνεται μια επίθεση εισάγεται ένα δεύτερο γκρουπ των αμυντικών.
Όταν η ομάδα παίζει στον επιθετικό τομέα του γηπέδου οι κινήσεις των παιχτών δεν πρέπει να είναι προβλέψιμες και αυτό επιτυγχάνεται με τις συνεχείς και γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης που κάνουν.
Όταν η φάση ολοκληρωθεί οι παίχτες 3, και 4 παίρνουν τις θέσεις των 1, και 2 και δύο καινούργιοι ποδοσφαιριστές πηγαίνουν στο κέντρο.
Στην αρχή δεν χρησιμοποιούνται αμυντικοί για να μπορέσουν οι παίχτες να έρθουν σε επαφή με την άσκηση.
Μόλις ο 3 δεχτεί την τελευταία πάσα μπορεί να σουτάρει απ’ευθείας, να δώσει στον 4 για να σουτάρει ή να κάνει μία διαγώνια μπαλιά στον 1.
Παιχνίδι 8 εναντίον 8.
Η προπόνηση τελειώνει με ένα παιχνίδι 8 εναντίον 8 με κάποιους περιοριστικούς όρους.
Παίζεται στα 2/3 του γηπέδου και ο χώρος οριοθετείται με 2 πλευρικές ζώνες και μία κεντρική γραμμή με επίπεδους κώνους.
Κάθε ομάδα έχει 2 επιθετικούς, 3 μέσους, 2 αμυντικούς, και 1 τερματοφύλακα.
Το παιχνίδι έχει τον εξής χαρακτήρα: Όταν μία ομάδα κερδίσει την μπάλα στην περιοχή του αντιπάλου μετά τη μεσαία γραμμή, θα πρέπει να παίξει μια πάσα προς τα πίσω στον αρνητικό χώρο, αλλιώς οι αντίπαλοι κερδίζουν φάουλ.
• Κάθε γκολ που προέρχεται από μια πάσα προς τα πίσω μετράει διπλό.
• Κάθε γκολ με οποιοδήποτε άλλο τρόπο μετράει ως μονό.
Παρατηρήσεις.
• Ο προπονητής ενθαρρύνει τους παίκτες να αλλάζουν πλευρικές ζώνες.
• Έμφαση στην κυκλοφορία και κατοχή της μπάλας.
Όπως φαίνεται στο σχήμα, η μαύρη ομάδα έχει κλέψει την μπάλα στην αριστερή πλευρική ζώνη πάνω από την μεσαία γραμμή. Επομένως η πρώτη επιλογή του παίκτη 1 είναι να παίξει πίσω στον παίχτη 2, τον παίχτη «παράθυρο». Αυτός με τη σειρά του αλλάζει το σημείο της επίθεσης μεταφέροντας την μπάλα στην άλλη πλευρική ζώνη.