Ο τρίτος παίκτης και οι αυτοματισμοί του Conte
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του παιχνιδιού της Chelsea υπό την καθοδήγηση του Κόντε, είναι οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί για να παρακάμψουν την αυξανομένη πίεση του αντιπάλου, όσο η ομάδα πλησιάσει στο αντίπαλο τέρμα. Βέβαια, ο στόχος της ομάδας παραμένει πάντα το γκολ και ο στόχος του αντιπάλου να το αποτρέψει.
Όπως προαναφέραμε στο ξεκίνημα της σεζόν η ομάδα σε μερικά παιχνίδια έπαιξε 4-3-3. Εκεί, οι πλάγιοι επιθετικοί ήταν αποκομμένοι από το σέντερ φορ (Κόστα). Willian και Hazard ήταν υποχρεωμένοι να δώσουν πλάτος, που συχνά οδήγησε σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους.
Δεδομένου ότι ήταν πολύ μακριά από τους συμπαίκτες τους, οι επιθετικοί της Chelsea δυσκολευόντουσαν να συνδυάζονται μεταξύ τους, με συνέπεια ο Ντιέγκο Κόστα να είναι μερικές φορές απομονωμένος μπροστά. Στο σχηματισμό του 3-4-3 οι ακραίοι κεντρώοι παίκτες παρέχουν το πλάτος, κάτι που σημαίνει ότι οι επιθετικοί της Chelsea μπορούν να λειτουργούν με μικρότερες αποστάσεις μεταξύ τους, δημιουργώντας έτσι, πιο αποτελεσματικούς συνδυασμούς.
Ένας ενδιαφέρων παράγοντας στο 3-4-3 της Τσέλσι, είναι ότι οι ρόλοι και η τοποθέτηση των επιθετικών αλλάζει ελαφρώς όταν η ομάδα ξεκινά την επίθεση από την άμυνα. Αρχικά οι επιθετικοί έχουν τους φυσικούς τους ρόλους στη διατήρηση ισχυρών αποστάσεων για ένα καλό παιχνίδι κυκλοφορίας. Αυτό συχνά κάνει τον Hazard να βρίσκεται ψηλά στον αριστερό μισό χώρο και τον Pedro στα δεξιά, ενώ ο Κόστα να καταλαμβάνει το κέντρο.
Ωστόσο, όταν ένας από τους τρεις επιθετικούς λάβει την μπάλα, η ελευθερία της κίνησης αυξάνεται σημαντικά και μπορεί κανείς να δει κινήσεις υπολοίπων επιθετικών που θα δημιουργήσουν ρωγμές στους αντίπαλους, αλλά και προϋποθέσεις για δυναμικούς συνδυασμούς. Η Chelsea χρησιμοποιεί μια σειρά μοτίβων συνδυασμών για να παρακάμψει την πίεση των αντιπάλων, καθώς επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την μπάλα στην αντίπαλη περιοχή και να αποκτήσουν πλεονέκτημα, που θα βοηθήσει ώστε να εκδηλώσουν μια επικίνδυνη επίθεση.
Μια τέτοια μέθοδος είναι ένα σήμα κατατεθέν του Conte, με επιπλέον παίκτη να ανεβαίνει στην επίθεση. Και στην Chelsea, έχουν εμφανίσει μια σειρά από διαφορετικά μοντέλα του επιπλέον παίκτη. Μία από αυτές τις περιπτώσεις είναι όταν ο ένας από τους επιθετικούς κινείται προς την μπάλα τραβώντας τον αμυντικό μπακ μαζί του. Κατόπιν Hazard ή Pedro, θα αφήσουν την μπάλα να περάσει κάτω από τα πόδια τους, δημιουργώντας έτσι το χώρο στον ακραίο που θα μπορέσει να εκδηλώσει επίθεση ως εξτρέμ.
Οι περισσότεροι παίκτες διδάσκονται/προπονούνται ώστε να αποσοβήσουν τον πιο άμεσο κίνδυνο,
έτσι όταν οι πλάγιοι επιθετικοί κινούνται προς τον άξονα, ανοίγουν διάδρομο για τα ακραία χαφ. Σε αυτήν την περίπτωση οι ακραίοι επιθετικοί παραπλανούν τα πλάγια μπακ και δίνουν τον απαιτούμενο χώρο στους Αλόνσο οι Μόουσες για να προωθηθούν.
Μία άλλη παραλλαγή του επιπλέον παίκτη, είναι όταν οι αντίπαλοι δεν είναι αρκετά συμπαγείς και αφήνουν χώρους στον άξονα. Αφήνουν δηλαδή εκτεθειμένους χώρους. Το κλειδί σε αυτόν τον αυτοματισμό είναι η δυνατότητα να περάσει η μπάλα στην θέση σέντερ φορ. Έναυσμα για αυτό θα δώσει μία διαγώνια κίνηση ενός εκ των ακραίων επιθετικών, μεταξύ του κεντρικού αμυντικού και πλάγιου μπακ.
Με αυτή την κίνηση ανάμεσα σε δύο αντίπαλους αμυντικούς, η Chelsea μπορεί να προκαλέσει κακή επικοινωνία μεταξύ των αντιπάλων και υπερβολική κάλυψη θέσης, αφήνοντας έτσι άλλους κενούς χώρους. Αυτό μπορεί να κάνει το αμυντικό κέντρο να υποχωρήσει και τα πλάγια μπακ να εισχωρήσουν εσωτερικά καθώς προσπαθούν να καλύψουν την κίνηση.
Η επιλογή της πάσας από τον Costa βασίζεται στην αντίδραση του αντιπάλου, ιδιαίτερα του σέντερ-μπακ. Εάν ο αντίπαλος μπακ κρατήσει τη θέση του, ενώ αναμένει πάσα προς τα πλάγια, ο Costa μπορεί να παίξει έναν από τους δύο συμπαίκτες του επιθετικούς λοξά προς τα εμπρός, μέσα από το κενό του κεντρικού μπακ και του πλάγιου μπακ.
Εάν όμως η αντίπαλη άμυνα παρακολουθεί στενά τους επιθετικούς, θα έχει τη δυνατότητα να παίξει προς τις άκρες, είτε προς τον Αλόνσο, είτε τον Πέδρο, που πλέον θα έχουν πολύ χώρο για να προωθηθούν και να εκδηλώσουν την επίθεση από τις άκρες.
Όλες αυτές οι αναφερόμενες παραλλαγές αυτοματισμού έχουν ένα κοινό. Εστιάζονται στο να χρησιμοποιήσουν την πίεση του αντιπάλου ως εργαλείο για να προωθηθεί η ομάδα στην αντίπαλη περιοχή. Όλοι οι αντίπαλοι της Τσέλσι ασκούν έντονη πίεση όταν η ομάδα των μπλε φτάνει έξω από τη μεγάλη περιοχή τους. Εκεί οι παίκτες της Τσέλσι δείχνουν την ικανότητα τους να εισέλθουν στην αντίπαλη περιοχή, παρά την πίεση των αντιπάλων.
Δύο είναι οι κρίσιμοι παράγοντες σε αυτό: η επανατοποθέτηση της επίθεσης και ο συγχρονισμός (timing) ο οποίος πρέπει να είναι καλύτερος από αυτόν του αντιπάλου. Με την επανατοποθέτηση της επίθεσης, η Τσέλσι διατηρεί το πλεονέκτημα και την κατοχή της μπάλας μπροστά από τη μεγάλη περιοχή, ενώ, ταυτόχρονα, μεταφέρει την μπάλα μακριά από την πίεση. Φυσικά για να γίνει αυτό, ζωτικής σημασίας έχει ο σωστός συγχρονισμός, οποίος πρέπει να είναι καλύτερος από αυτόν του αντιπάλου. Χωρίς αυτόν, υπάρχει η πιθανότητα να ανακοπούν οι επιθέσεις από την πίεση του αντιπάλου. Ακόμα και η μετάβαση στην άμυνα μπορεί να γίνει προβληματική.
Ένας παράγοντας που βοηθά τους επιθετικούς σε αυτές τις καταστάσεις, είναι η έναρξη της κίνησης πριν από τον αντίπαλό τους. Έτσι, παίκτες όπως ο Αζάρ ή ο Κόστα, μπορούν να αποσπαστούν από το μαρκάρισμα των αντιπάλων τους για να λάβουν την μπάλα, ενώ ταυτόχρονα θα ανοίξουνε με την κίνησή τους κενά στην πλάτη της αντίπαλης άμυνας.
Ελευθερία κίνησης στον Hazard
Ο αλλαγή του συστήματος έχει επίσης θετικά αποτελέσματα στις επιμέρους επιδόσεις των ποδοσφαιριστών, με πιο αξιοσημείωτη περίπτωση αυτή του Eden Hazard. Στο πιο βασικό επίπεδο, το πλάτος από τα πτερύγια επιτρέπει στον Hazard να δράσει όχι μόνο πιο κοντά στους συμπαίκτες επιθετικούς του, αλλά και πιο σταθερά στην προτιμώμενη ζώνη δράσης του. Δηλαδή το αριστερό μισό επιθετικό τμήμα.
Δεδομένου ότι έχουν τον ίδιο ρόλο, ο Hazard και ο Pedro έχουν πολλά παρόμοια πρότυπα δράσης, ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Το υψηλό επίπεδο ελευθερίας που έχει ο Βέλγος επιθετικός. Με την μπάλα στην αριστερή πλευρά, ο Pedro είναι συχνά επιφορτισμένος με το βάθος. Με την προχωρημένη θέση απειλεί την αμυντική γραμμή του αντιπάλου με διαγώνιες διαδρομές.
Στην περίπτωση του Hazard, έχει την άδεια να παρασύρει τη δεξιά πλευρά, να δημιουργεί υπερφορτώσεις και να συμμετέχει σε συνδυασμούς εκεί. Η διαγώνιός του τρέχει πέρα από την αντίπαλη πλάτη. Ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του ρόλου του Hazard, είναι και αυτές οι διαδρομές που συχνά του επιτρέπουν να φτάσει στην οριζόντια γραμμή για να αναζητήσει ευκαιρίες για γυρίσματα.
Αμυντική μετάβαση
Συχνά, προκύπτει ότι οι παίκτες που είναι υπεύθυνοι για την παροχή στήριξης στους επιθετικούς, έχουν επίσης την εντολή να παρέχουν κάλυψη και σταθερότητα σε περίπτωση απώλειας της μπάλας. Δεδομένου ότι η παροχή στήριξης απαιτεί διαρκώς καλές αποστάσεις από την μπάλα και τον κάτοχο της, θα πρέπει να είναι και σε καλή θέση, ώστε για να υπερασπιστούν την άμυνα αμέσως μετά την απώλεια της μπάλας.
Οι Μάτιτς και Κάντε ως εκ τούτου, είναι τα κύρια άτομα που ασχολούνται με την ανακοπή των επιθέσεων του αντιπάλου. Όταν βρίσκονται έξω από τη μεγάλη περιοχή είναι τοποθετημένοι στις άκρες της, για να μπλοκάρουν τις κύριες διαδρομές εξόδου και για ευκαιρίες αντεπίθεσης.
Για να καλυφθεί το κέντρο, το συγκεκριμένο ζευγάρι στηρίζεται συχνά, είτε από τον παίκτη που είναι κοντά στην μπάλα, ή τον ακραίο αμυντικό (Αζπιλικουετα – σκίτσο). Αυτό δίνει στην Τσέλσι τη δυνατότητα, είτε να ελέγξει τις αντεπιθέσεις, να αναγκάσει τους αντιπάλους σε αργή επίθεση δίνοντας χρόνο στους παίκτες της να πάρουν τις θέσεις να οργανωθούν, είτε στην καλύτερη περίπτωση σε γρήγορες επανακτήσεις.
5-4-1 εναντίον της μπάλας
Η αλλαγή του συστήματος είχε αισθητά θετική επίδραση στο παιχνίδι της Τσέλσι, με τα περισσότερα παιχνίδια στο μηδέν παθητικό από τότε. Ίσως αυτό να οφείλεται στο μεγαλύτερο πλάτος της αμυντικής γραμμής.
Το βασικό αμυντικό σχήμα της Τσέλσι και οι τομείς της πρωταρχικής ευθύνης σε όλη την backline.
Όταν η αντίπαλη ομάδα έχει κατοχή, η Τσέλσι λειτουργεί σε σχήμα 5-4-1 με τα wing-backs να συμπληρώνουν τους τρεις αμυντικούς και να παίζουν πέντε στην αμυντική γραμμή, ενώ οι δύο εξωτερικοί επιθετικοί επιστρέφουν σε θέσεις δίπλα από τους Matic και Kante για να δημιουργήσουν μια γραμμή των τεσσάρων στο κέντρο.
Πολλές ομάδες αγωνίζονται να υπερασπιστούν αποτελεσματικά το πλάτος του γηπέδου με ένα σχήμα των τεσσάρων σε μια γραμμή, διατηρώντας παράλληλα επαρκή παρουσία στη μεγάλη περιοχή για να υπερασπιστούν τυχόν σέντρες. Αυτό οδηγεί στη χρήση των μεσαίων παικτών για την κάλυψη των χώρων, είτε αυτές εκδηλώνονται από τις πτέρυγες και αναγκάζουν τα ακραία χαφ να τοποθετούνται σε θέσεις μπακ, ή τους κεντρικούς σε μεσαίους για να καλύπτουν διαδρόμους μεταξύ των σέντερ μπακ σε κεντρικές περιοχές.
Στο ξεκίνημα της φετινής αγωνιστικής περιόδου η Τσέλσι χρησιμοποιούσε πολλές φορές στην αμυντική γραμμή έναν εκ τον Αζάρ ή Γουίλιαν. Έτσι, κατάφερνε να υπερασπιστεί πιο αποτελεσματικά το πλάτος. Αυτό, όμως, οδηγούσε σε μία σειρά προβλημάτων. Πρώτον, τη συνεχή αναπροσαρμογή των δύο γραμμών του κέντρου και της αμυντικής γραμμής, κάτι που δημιουργούσε δυσκολίες στο συντονισμό για την αποτελεσματική τοποθέτηση των παικτών. Αυτό συνέβαινε ιδιαίτερα όταν οι αντίπαλοι άλλαζαν γρήγορα την μπάλα και την πλευρά.
Επιπλέον, αυτό οδηγούσε μερικές φορές στη χρήση παικτών οι οποίοι δεν είναι και οι καλύτεροι στα αμυντικά τους καθήκοντα και αναγκαζόντουσαν να αγωνιστούν σε σημαντικές αμυντικές θέσεις. Αυτό δημιουργούσε ένα στόχο για τους αντίπαλους, που προσπαθούσαν να το εκμεταλλευτούν. Θα μπορούσαν, βέβαια, όλα αυτά τα θέματα να εξουδετερωθούν με καλή και εντατική προπόνηση τακτικής της ομάδας, ωστόσο, το θέμα του συντονισμού παραμένει δύσκολο. Ένα άλλο θέμα το οποίο σχετίζεται άμεσα με αυτό το σύστημα, είναι η χρήση των παικτών οι οποίοι τραβιόνται πολύ πίσω και δημιουργούν μεγάλες αποστάσεις για να συμμετάσχουν στην οποιαδήποτε επίθεση.
Με σταθερή άμυνα αποτελούμενη από πέντε παίκτες –προϊόν αποτελεσματικής δουλειάς στην προπόνηση– κατάφερε να εδραιώσει το παιχνίδι της εναντίον των επιτιθέμενων. Η γραμμή των πέντε σημαίνει ότι η άμυνα μπορεί να καλύψει περισσότερο πλάτος στο γήπεδο, διατηρώντας παράλληλα τις κατάλληλες αποστάσεις μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι τα πλάγια μπακ μπορούν να υπερασπιστούν ευρύτερα, να κινηθούν πιο γρήγορα, και με αυτόν τον τρόπο να είναι σε θέση να αποτρέψουν τους άλλους να αποκτήσουν ένα δυναμικό πλεονέκτημα, εξαναγκάζοντάς τους σε πάσες προς τα πίσω.
Αυτό το πλάτος κάλυψης έχει μια σημαντική επίδραση στο πρέσινγκ. Οι παίκτες της Τσέλσι αισθάνονται αρκετά άνετα για να το εκτελέσουν. Αυτό μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά έχει μια ενδιαφέρουσα φυσική επίδραση σε διαφορετικά αμυντικά σχήματα. Ενώ η γραμμή άμυνας δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση διανύει, όμως, κυριότερες αποστάσεις. Αυτό οφείλεται στο επίπεδο και πλάτος κάλυψης για τον κάθε παίκτη.
Σε ένα αμυντικό σχήμα 4-5-1 αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ιδιαίτερα επιθετική πίεση στο κέντρο, αλλά το 5-4-1 της Chelsea δημιουργεί μια «ασφάλεια τελευταίας γραμμής» με τους μεμονωμένους αμυντικούς να κλείνουν αποτελεσματικά τους χώρους μπροστά τους. Αυτή η ασφάλεια που δημιουργεί η άμυνα των πέντε παικτών, επιτρέπει στους αμυνόμενους να μαρκάρουν αποτελεσματικά τους αντιπάλους τους, μερικές φορές ακολουθώντας τους στην περιοχή για να τους αποτρέψουν από το να δέχονται μπάλα εκεί και να δημιουργούν φάση για γκολ.
Αυτό δημιουργεί ένα ενδιαφέρον ζήτημα σε περίπτωση που η κεντρική γραμμή διασπασθεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις η Τσέλσι διπλομαρκάρει, πιέζοντας τους κατόχους της μπάλας και ανάλογα με το μέρος του γηπέδου ασκεί πίεση και προς τα πίσω από τους μεσαίους παίκτες. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον υψηλής έντασης και πίεσης, που επιτρέπει στους παίκτες της να εξαναγκάσουν τον αντίπαλο να απομακρύνει την μπάλα μακριά από αυτές τις επικίνδυνες περιοχές.
Οι τέσσερις μεσαίοι καλύπτουν χώρο προσανατολισμένο στη θέση τους, με έμφαση κυρίως στην κατοχή ισχυρών θέσεων σε σχέση με τη θέση της μπάλας, για να καλύψουν σημαντικούς χώρους μπροστά από την άμυνα. Ωστόσο, το σύστημα δεν είναι εντελώς παθητικό, καθώς ο πλησιέστερος μεσαίος στη μπάλα βγαίνει μπρος για να πιέσει τον κάτοχο της μπάλας. Η ανάκτηση της μπάλας δεν είναι η πρωταρχική πρόθεση, αλλά με την εφαρμογή ενός επιπέδου πίεσης στην μπάλα, προσπαθούν να ελέγξουν την κυκλοφορία της αντίπαλης ομάδας, μειώνοντας έτσι το χρόνο του κατόχου της μπάλας και το να κάνει επικίνδυνη πάσα ή σέντρα μέσα στην περιοχή.
Εντός της προσανατολισμένης άμυνας ζώνης, όπως και με οποιαδήποτε άλλη αμυντική ζώνη, υπάρχει υψηλό επίπεδο ομαδικού προσανατολισμού. Αυτό σημαίνει ότι οι παίκτες προσαρμόζουν συνεχώς τις θέσεις τους, βασισμένες όχι μόνο στη μπάλα, αλλά και στις ενέργειες των συμπαικτών τους. Όταν ένας μέσος ανέβει για να μαρκάρει ή να θέσει τον κάτοχο της μπάλας υπό πίεση, οι γύρω παίκτες στενεύουν και δημιουργούν ένα μικρό βάθος, για να δώσουν πρόσθετη κάλυψη στο χώρο που μόλις άδειασε λόγω της κίνησης του συμπαίκτη τους. Επιπλέον, με την άμυνα των πέντε παικτών μπορεί να υπερασπιστεί μεγάλο πλάτος, οι παίκτες του κέντρου μπορούν να επικεντρωθούν στην εξασφάλιση του κεντρικού χώρου, δίνοντας έτσι λιγότερη έμφαση στη μετατόπιση στα άκρα.
Συμπέρασμα
Η Chelsea έχει δείξει την ικανότητά της, νικώντας μια σειρά στρατηγικά μεταβλητών αντιπάλων, με διαφορετικό τρόπο τον κάθε έναν. Η ομάδα της Stamford Bridge μοιάζει περισσότερο με μια τυπική ομάδα Conte. Στα τελευταία έντεκα παιχνίδια είχε αναμφισβήτητα τη καλύτερη πορεία της στο πρωτάθλημα, με μια ιδιαίτερα ισχυρή ισορροπία μεταξύ σταθερότητας και δημιουργικότητας. Εάν η Τσέλσι διατηρήσει αυτή την ισορροπία ανάμεσα στην αμυντική σταθερότητα και την επίθεση, ο Ιταλός προπονητής θα μπορέσει να γιορτάσει τον πρώτο τίτλο του στην Premier League.
Επιμέλεια: Πέτρος Κένερ
